احکام مالى که انسان آن را پیدا مى‏کند-رساله امام خمینی

رساله امام خمینی

احکام مالى که انسان آن را پیدا مى‏کند

2564 مالى که انسان پیدا مى‏کند اگر نشانه ‏اى نداشته باشد که به واسطه آن صاحبش معلوم شود احتیاط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد.

2565 اگر مالى پیدا کند که نشانه دارد و قیمت آن از 6/12 نخود نقره سکه ‏دار کمتر است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضى است‏ یا نه،نمى‏تواند بدون اجازه او بردارد، و اگر صاحب آن معلوم نباشد، مى‏تواند به قصد این که ملک خودش شود بردارد، و در این صورت اگر تلف شود، نباید عوض آن را بدهد، بلکه اگر قصد ملک شدن هم نکرده و بدون تقصیر او تلف شود، دادن عوض بر او واجب نیست.

2566 هرگاه چیزى که پیدا کرده نشانه ‏اى دارد که به واسطه آن مى‏تواند صاحبش را پیدا کند اگر چه صاحب آن کافرى باشد که در امان مسلمانان است در صورتى که قیمت آن چیز به 6/12 نخود نقره سکه ‏دار برسد باید اعلان کند و چنانچه از روزى که آن را پیدا کرده تا یک هفته هر روزى و بعد تا یک سال هفته‏ اى یک مرتبه در محل اجتماع مردم اعلان کند کافى است.

2567 اگر انسان خودش نخواهد اعلان کند، مى‏تواند به کسى که اطمینان دارد بگوید از طرف او اعلان نماید.

2568 اگر تا یک سال اعلان کند و صاحب مال پیدا نشود مى‏تواند آن را براى خود بردارد به قصد این که هر وقت صاحبش پیدا شد به او بدهد ولى احتیاط مستحب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد.

2569 اگر بعد از آن که یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد، مال را براى صاحبش نگهدارى کند و از بین برود، چنانچه در نگهدارى آن کوتاهى نکرده و تعدى یعنى زیاده روى هم ننموده، ضامن نیست، ولى اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد یا براى خود برداشته باشد، در هر صورت ضامن است.

2570 کسى که مالى را پیدا کرده اگر عمدا به دستورى که گفته شد اعلان نکند، گذشته از این که معصیت کرده، باز هم واجب است اعلان کند.

2571 اگر بچه نابالغ چیزى پیدا کند، ولى او باید اعلان نماید.

2572 اگر انسان در بین سالى که اعلان مى‏کند از پیدا شدن صاحب مال ناامید شود، احتیاط واجب آن است که آن را صدقه بدهد.

2573 اگر در بین سالى که اعلان مى‏کند، مال از بین برود، چنانچه در نگهدارى آن کوتاهى کرده یا تعدى یعنى زیاده‏روى کرده باشد، باید عوض آن را به صاحبش بدهد، و اگر کوتاهى نکرده و زیاده روى هم ننموده، چیزى بر او واجب نیست.

2574 اگر مالى را که نشانه دارد و قیمت آن به 6/12 نخود نقره سکه‏دار مى‏رسد در جایى پیدا کند که معلوم است به واسطه اعلان صاحب آن پیدا نمى‏شود، مى‏تواند در روز اول آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد و چنانچه صاحبش پیدا شود و به صدقه دادن راضى نشود، باید عوض آن را به او بدهد و ثواب صدقه‏اى که داده، مال خود او است.

احکام مالى که انسان آن را پیدا مى‏کند

2575 اگر چیزى را پیدا کند و به خیال این که مال خود اواست بردارد، بعد بفهمد مال خودش نبوده، باید تا یک سال اعلان نماید.

2576 لازم نیست موقع اعلان جنس چیزى را که پیدا کرده بگوید بلکه همین قدر که بگوید چیزى پیدا کرده‏ام، کافى است.

2577 اگر کسى چیزى را پیدا کند و دیگرى بگوید مال من است، در صورتى بایدبه او بدهد که نشانه‏هاى آن را بگوید و یقین پیدا کند که مال او است، ولى اگر ذکر نشانه‏ها فقط موجب گمان مالک بودنش باشد، مخیر است که به او بدهد یا ازدادن به او خوددارى نماید.

2578 اگر قیمت چیزى که پیدا کرده به 6/12 نخود نقره سکه‏دار برسد، چنانچه اعلان نکند و در مسجد یا جاى دیگرى که محل اجتماع مردم است بگذارد و آن چیز از بین برود یا دیگرى آن را بردارد، کسى که آن را پیدا کرده ضامن است.

2579 هرگاه چیزى پیدا کند که اگر بماند فاسد مى‏شود، باید تا مقدارى که ممکن است آن را نگهدارد، بعد قیمت کند و خودش بردارد یا بفروشد و پولش ر نگهدارد، و احتیاط مستحب آن است که در فروش آن به خودش یا به دیگرى از حاکم شرع، در صورت امکان، اجازه بگیرد و در هر صورت باید تعریف تا یک سال را ادامه دهد تا اگر صاحب آن پیدا شد، پول را به او تسلیم کند و اگر صاحب آن پیدا نشد از طرف او صدقه بدهد، و احتیاط واجب آن است که براى صدقه دادن از حاکم شرع اجازه بگیرد.

2580 اگر چیزى را که پیدا کرده موقع وضو گرفتن و نماز خواندن همراه او باشد، در صورتى که قصدش این باشد که صاحب آن را پیدا کند، اشکال ندارد.

2581 اگر کفش او را ببرند و کفش دیگرى به جاى آن بگذارند، چناچه بداند کفشى که مانده مال کسى است که کفش او را برده، در صورتى که از پیدا شدن صاحبش مایوس و یا برایش مشقت داشته باشد، مى‏تواند به جاى کفش خودش بردارد.

ولى اگر قیمت آن از کفش خودش بیشتر باشد، باید هر وقت صاحب آن پیدا شد زیادى قیمت را به او بدهد، و چنانچه از پیدا شدن او ناامید شود، باید با اجازه حاکم شرع زیادى قیمت را از طرف صاحبش صدقه بدهد، و اگر احتمال دهد کفشى که مانده،مال کسى نیست که کفش او را برده، باید با آن معامله مجهول المالک نماید یعنى از صاحبش تفحص کند و چنانچه از پیدا کردن او مایوس شود، از طرف او به فقیر صدقه بدهد.

2582 اگر مالى را که کمتر از 6/12 نخود نقره سکه‏ دار ارزش دارد پیدا کند و از آن صرف نظر نماید و در مسجد یا جاى دیگر بگذارد، چنانچه کسى آن را بردارد، براى او حلال است.