حفظ قرآن کریم چه اثراتی دارد؟
با مجله اینترنتی گلثمین در یک مطلب تازه از قرآن همراه باشید :
حفظ قرآن کریم دارای آثار و برکات زیادی است
قرآن کریم، برترین و بالاترین هدیه ی حضرت احدیّت به بشر است و حفظ آن یکی از توفیقات بزرگ الهی به حساب می آید که شامل حال هر کسی نمیشود. استعداد، آمادگی، لیاقت، توفیق، سعادت، عنایت و افاضت باعث میگردد خداوند متعال، این نعمت بزرگ را به فرد عطا فرماید و سعادتمندترین افراد کسانی هستند که پس از حفظ قرآن کریم، آن را از دست ندهند و درون خود را از گنجهای بیکران قرآن کریم خالی ننمایند.
مداومت در قرائت و حفظ قرآن عامل بسیاری از توفیقات و برکات الهی است و کسی که انس به قرائت، حفظ و تدبّر در مفاهیم و معانی قرآنی داشته باشد ترک آن برایش بسیار مشکل مینماید. با قرآن کریم زندگی زیبا میشود و جان میگیرد و آرامش واقعی به منصه ی ظهور میرسد و بدون قرآن کریم آدمی چون جمادی است متحرک و مرده ای است افقی که نه روح دارد و نه آرامش واقعی.[1]
برکات حفظ قرآن کریم:
حفظ قرآن کریم دارای آثار و برکات زیادی است که درباره ی برخی از آن ها نکاتی قابل بیان است:
1. حافظ قرآن کریم از پاداش معنوی و اُخروی بسیار زیادی بهرهمند میگردد که عبارتند از:
الف. هم نشینی با فرشتگان: امام صادق ـ علیه السّلام ـ در این باره میفرماید: «حافظ قرآنی که به آن عمل کند، با فرشتگان پیغامبر و نیک رفتار هم نشین میگردد.[2]»
ب. در شمار بزرگان امت جای گرفتن: امام صادق ـ علیه السّلام ـ میفرماید: «اَشراف و بزرگان امّت من، قاریان و حافظان و شب زندهدارانند.[3]»
ج . ایمنی از عذاب الهی: امیرمؤمنان علی ـ علیه السّلام ـ در این زمینه میفرماید: «قرآن را تلاوت کنید و آن را به خاطر بسپارید، زیرا خداوند متعال دلی که قرآن در آن باشد عذاب نمیکند.[4]»
حفظ قرآن مجید و انس با آن، انسان را در مسیر عمل به وحی و بهره جستن از معارف بلند آن قرار میدهد و در نتیجه او را از آتش دوزخ مصون میدارد. پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ میفرماید: «اگر قرآن در پوستی باشد، آتش بدان نخواهد رسید.[5]»
د. آبادی قلب: پیامبر گرامی اسلام میفرماید: «کسی که در درونش چیزی (سوره یا آیهای) از قرآن نباشد، مانند خانه ی ویران است.[6]»
چنان که خانه ی ویران نزد مردم ارزش ندارد، دل تهی از آیات الهی نیز نزد خداوند بیارزش است و از این روی پیامبر فرموده است: دلی که از کلام وحی بیبهره باشد، مرده و چون خانه ی خراب و ویران است.
ه . مشمول آمرزش الهی: رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «کسی که قرآن را از حفظ بخواند و گمان کند خدای تعالی او را نمیآمرزد، در شمار کسانی است که آیات الهی را به تمسخر گرفتهاند.[7]»
و. پاداش مضاعف: امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «هر کس در فراگیری قرآن بکوشد و به سبب کمی حافظه آن را به سختی حفظ کند دو پاداش دارد. (پاداشی برای حفظ قرآن و پاداشی برای تحمل سختی آن»[8].
ز. پذیرفته شدن شفاعت؛ پیامبر عظیم الشأن اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «هر که (آن قدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد کرد و شفاعتش را درباره ی ده تن از اعضای خانوادهاش که آتش بر آن ها واجب شده، میپذیرد.[9]»
ح. بالاترین درجات بهشت: پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «درجات بهشت به تعداد آیههای قرآن است چون صاحب قرآن داخل بهشت شود، به وی میگویند بخوان و بالا برو که هر آیهای را درجهای است. پس برتر از درجه ی حافظ قرآن درجهای نیست.[10]»
ط. دریافت پاداش انبیاء: پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «ای سلمان،… همانا بعد از انبیا بهترین بندگان نزد خداوند، عالمانند و سپس قاریان و حافظان قرآن. آنان همانند انبیا از دنیا میروند، همراه آنان از گورها برانگیخته میشوند، در کنار آنان از صراط میگذرند و پاداش همانند آنها (از خداوند) دریافت میکنند.[11]»
2. الف: حفظ قرآن کریم برکات دنیوی نیز دارد که عبارتند از:
مهمترین اثر حفظ قرآن کریم درک بهتر آن است
هدایت انسان:
تلاوت و انس با قرآن کریم از سفارشهای مکرّر معصومان ـ علیهم السّلام ـ است و حفظ قرآن کریم به انس با آیات الهی میانجامد؛ زیرا حافظ قرآن کریم باید برای تثبیت محفوظات قرآنیاش روزی چند بار به قرائت قرآن کریم بپردازد. ائمه ـ علیهم السّلام ـ حافظان قرآن کریم را به تکرار آیات الهی فراخوانده اند و فرمودند: «همان گونه که شتر بسته شده در یک نقطه ـ چنان چه مورد دیدار پیاپی صاحبش واقع نشود ـ جایگاهش را ترک میکند، محفوظات حافظ قرآن کریم نیز ـ اگر پیوسته مورد مراجعه و تکرار قرار نگیرند ـ از خاطر زدوده میشوند» بنابراین، حافظ ناگزیر است با قرآن کریم انس گیرد و این هنگام زمینه ی هدایت، سعادت و تعالی فراهم میآید. حضرت علی ـ علیه السّلام ـ میفرماید: «هیچ کس با قرآن هم نشین نمیشود مگر این که از کنار آن با افزایش یا کاهش بر میخیزد: افزایش هدایت یا کاهش گمراهی.»[12]
ب: آرامش روحی:
یاد خدا تأثیر بسزایی در روان آدمی دارد و دل در پرتو آن آرام میگیرد. خداوند متعال میفرماید: «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ
الْقُلُوبُ» «آگاه باش که دلها با یاد خدا آرام میگیرد.» یکی از نامهای قرآن، ذکر است. تلاوت و حفظ قرآن کریم نوعی ذکر خداوند است که انسان در پرتو آن از هجوم بسیاری از فشارهای روانی و اضطرابات درونی مصون میماند.
ج: نجات از تنهایی:
کتاب بهترین هم نشین تنهایی است و قرآن کریم زیباترین، دقیق ترین، عمیقترین و با نفوذترین کتاب شمرده میشود. امام سجاد ـ علیه السّلام ـ میفرماید: اگر همه ی مردم روی زمین از دنیا بروند، تا وقتی قرآن کریم با من است، از هیچ چیز وحشت ندارم.
ه : فهم بهتر قرآن کریم:
مهمترین اثر حفظ قرآن کریم درک بهتر آن است. حافظ به سبب تسلّط بر همه ی آیات، ارتباط آنها را نیک در مییابد و در پرتو آن درکی بهتر و درستتر از قرآن کریم به دست میآورد.
و: تقویت حافظه:
یکی از امتیازات قرآن کریم آن است که تلاوت و به خاطر سپردنش سبب تقویت روح و حافظه ی حافظ میشود. در روایات آمده است که قرائت قرآن کریم به افزایش حافظه میانجامد.[13] از آن جا که حفظ این کتاب آسمانی به تکرار پیوسته و قرائت زیاد آن وابسته است، میتوان گفت حفظ قرآن کریم حافظه را فزونی میبخشد.[14]
این بخشی از اثرات حفظ قرآن کریم بود که به صورت اجمال بیان گردید و تو خود حدیث مفصّل بخوان از این مجمل.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. شهریار پرهیزکار، چگونه قرآن را حفظ کنیم.
2. کاظم گرامی، روش حفظ قرآن کریم.
3. اسماعیل حمزهلو، روش علمی ـ عملی حفظ قرآن کریم.
4. محمود جویباری، آموزش حفظ قرآن.
5. سید باقر قبانچی، درباره حفظ قرآن کریم، ترجمه و نگارش ابراهیم احمدیان.
پی نوشت ها:
[1] . جویباری، محمود، آموزش حفظ قرآن، ص 11.
[2] . کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج 4، ص 405.
[3] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 92، ص 177.
[4] . همان، ص 19.
[5] . طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان، ج 1، ص 45.
[6] . هندی، علاء الدین علی بن حسام الدین، کنز العمال، ج 1، ص 512، ح 2276.
[7] . نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج 4، ص 269.
[8] . کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج 4، ص 409.
[9] . طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان، ج 1، ص 45.
[10] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 92، ص 22.
[11] . همان، ص 17.
[12] . نهج البلاغه، خ 175.
[13] . همان، ج 66، ص 290.
[14] . حسینی، سیّد مجتبی، سیمای حافظان نور، صص 47 تا 53 و 61 تا 65.
