خواص سنجد

میوه سنجد از زمانهای گذشته در سبد غذایی ایرانیان جا داشته و در اعیاد سنتی به آن توجهی خاص مبذول شده است. امروزه از درخت سنجد و میوه آن در صنایع غذایی، بهداشتی، دارویی، عطرسازی و صنایع چوب استفاده می‌شود. نام علمی سنجد «Elaeagnusan gastifolial» است و رویشگاه این درخت بدلیل سازگاری آن با محیط‌های مختلف در اغلب نقاط کره زمین از جمله آمریکای شمالی، اروپای شرقی و غربی، آسیای مرکزی و شمالی و … است.

به طور کلی ۳ نوع درخت سنجد در دنیا وجود دارد که ۲ نوع هلاگنوس و هیپوفار در ایران موجودست. درخت سنجد هلاگنوس به دلیل درشتی میوه‌، قامت بلند، نداشتن خار و برگهای پهن به درخت سنجد هیپورفیا برتری دارد.

خواص درخت سنجد در تمام اندامهای آن منتشر شده است و ریشه، چوب، پوست و میوه آن دارای خواص دارویی و صنعتی متفاوتی است از پوست درخت سنجد یک ماده شیمیایی دارویی مهم به نام تتراهیدروآرمور – متیل – N استخراج می‌شود. از برگ درخت سنجد آلکانویید استخراج می‌شود که در صنایع داروسازی کاربرد دارد. اسانس گل سنجد در صنایع داروسازی و آرایشی و عطرسازی بکار می‌رود.

درخت سنجد دارای 3 قسمت برون بر (پوست قهوه‌ای رنگ)، میان‌بر (آردی شکل) و درون بر (هسته چوبی و سفت آن) است که قسمت میان‌بر و درون بر آن دارای ارزش غذایی فراوان است. در قسمت میان‌بر 2 نوع قند گلوکز و فروکتوز، 7 نوع چربی اشباع شده و اشباع نشده وجود دارد.

در قسمت درون بر سنجد 17 نوع آمینواسید و مقداری پروتئین وجود دارد که هر یک از این آمینواسیدها خواص دارویی بسیار مفیدی دارند بطوری که می‌توان گفت میوه سنجد یک میوه دارویی صفراست. این میوه در طب سنتی به عنوان تانن قابض است بنابراین در معالجه بیماریهای دندان، لثه و اسهال و در درمان زخم معده موثر است و می‌تواند از خونریزی جلوگیری کند.

اگر آرد و هسته‌ میوه سنجد با هم آسیاب شود مصرف خوراکی آن بیماری آرتروز را درمان می‌کند. مصرف سنجد براى درمان و جلوگیرى از عوارضى مثل «قى»، اسهال صفراوى، زخم روده، سرفه‌هاى حاد گرم، سردرد و اثر رطوبت نافع است. سنجد مقوى قلب و برطرف کننده تب و لرزهاى سرد در بیماریهاى سینه مثل تنگى نفس، زخم ریه و عوارض دماغى محسوب مى شود.

سنجد براى درمان بیمارى هاى کبدى مانند زردى و یرقان مفید است و سنجد پخته شده به طور کامل (پوست – گوشت – هسته) در روغن زیتون به صورت خوراکى جهت درد مفاصل، خارش پوست و رشد مو توصیه شده است.

عرق شکوفه سنجد، ضد نفخ مؤثرى براى معده مى باشد. یکی از دانشمندان گفته است میوه سنجد گوشت براستخوان مى رویاند و انسان را فربه مى کند. پوست را تقویت کرده و کلیه ها را گرم نگه داشته و مانع از تکرر ادرار مى شود. در هند از روغن هسته آن لعوق یا شربت غلیظی درست می کنند که در التهاب غشاهای مخاطی همراه با ترشح همانند انواع زکام و نیز در موارد عفونتهای برونشها مصرف می نمایند.

در اسپانیا از شیره گل سنجد برای قطع تب های مهلک و خطرناک استفاده می شود. میوه سنجد از نظر طب سنتی،طبیعت سرد و خشک دارد و مقوی و مفرح است،ضد تهوع و صفرا بر نیز می باشد. سنجد به ویژه خام آن برای بند آوردن اسهال نافع است.

جوشانده گل سنجد برای بیماریهای دماغی مانند فلج و کزاز و نیز برای قلب و زخمهای ریوی و تنگی نفس مفید است و برای تقویت معده و کبد و باز کردن گرفتگیها و تحلیل گاز معده و یرقان نافع می باشد.