نقد و بررسی فیلم مورگان ( Morgan )

چندین ماه پیش از اکران رسمی « مورگان » مطلبی جنجالی درباره این اثر منتشر شد که به استفاده از هوش رایانه قدرتمند شرکت IBM برای ساخت تریلر این فیلم اشاره داشت. در واقع سازندگان « مورگان » که اثرشان درباره هوش مصنوعی می باشد، تصمیم گرفتند برای ساخت یک تریلر از فیلمشان به سراغ اَبَر رایانه شرکت IBM به نام واتسون بروند. رایانه ای که هم اکنون به عنوان باهوش ترین هوش مصنوعی دنیا شناخته می شود.

برای ساخت این تریلر، شرکت IBM برای این هوش مصنوعی بیش از 100 تریلر ترسناک به نمایش گذاشت تا وی به یک تحلیل مشخص درباره ساز و کار تریلرها و نحوه ساخت آنها برسد. سپس فیلم « مورگان » در اختیار این رایانه قرار گرفت و او پس از تماشا و تحلیل فیلم، تریلر را از دل داستان بیرون کشیده و در اختیار سازندگان قرار داد که هم اکنون تریلرهایی که از این اثر در رسانه ها منتشر شده، توسط این هوش مصنوعی بدون دخالت انسانی ساخته شده است. نکته جالب درباره این موضوع این است که برای ساخت یک تریلر معمولاً زمانی بین 20 الی 30 روز در نظر گرفته می شود اما واتسون این عمل را در کمتر از 24 ساعت انجام داد.

داستان فیلم درباره دختری به نام مورگان ( آنیا تیلور – جوی ) می باشد که در آزمایشگاه بصورت مصنوعی تولید شده و دارای ویژگی های منحصر به فردی می باشد. اما پس از اینکه وی به دکتر کتی گریف ( جنیفر جیسون لی ) حمله می کند و او را زخمی می کند، دو دکتر به نام لی ویدرس ( کیت مارا ) و آلن شاپیرو ( پُل جیاماتی ) به محل حضور مورگان می روند تا شرایط را بررسی و مدیریت کنند. اما تیم سازنده مورگان که او را بزرگ کرده اند، چندان مایل به پایان کار او نیستند و می خواهند پروژه را ادامه دهند. این در حالی است که خودِ مورگان خیلی شبیه کسانی نیست که برای او تصمیمی گرفته شود و…

« مورگان » را لوک اسکات که پسرِ ریدلی اسکات می باشد کارگردانی کرده و برای ساخت اثر هم تقریباً از تمام دوستان پدرش که در ساخت پروژه های عظیم سالهای گذشته نظیر « مریخی » حضور داشته اند استفاده کرده است تا اولین فیلم بلندش یک جهش بلند در فیلمسازی اش باشد. اما مشکل اصلی « مورگان » نه ویژگی های فنی که اتفاقاً در آنها کم ایراد است، بلکه در فیلمنامه بسیار آشفته اثر است که با کارگردانی پر اشتباه اسکات سبب شده تا پتانسیل های داستان از بین برود.

« مورگان » درباره هوش مصنوعی و تبعات استفاده و ارتقاء آن و در مجموع فلسفه ساخت یک انسان مصنوعی است که قرار است به بوته نقد گذاشته شود. سال گذشته فیلم « فراماشین » نیز اثری با حال و هوای مشابه بود که توانست به موفقیت های بسیار خوبی در سینما برسد و تحسین اهالی سینما را به همراه داشته باشد. اما در « مورگان » با اینکه مقدمه فیلم با توضیحاتی جذاب موفق به ایجاد هیجان و کنجکاوی در مخاطب می شود، اما در ادامه تمام امیدها را از بین می برد و تبدیل به یک اثر نازل می گردد.

« مورگان » و « فراماشین » هر دو سوژه ساخت انسان مصنوعی و سپس مواجه با تبعات آن را مطرح می کنند. اما در فیلم « مورگان » این سوژه هرگز وسعت داده نمی شود و در حد طرح سوال باقی می ماند. فیلم در یک سوم ابتدایی مسائل گوناگونی را مطرح می کند که از فلسفه وجودی مورگان گرفته تا بررسی اخلاقی وضعیت او، اما در ادامه راه تمام این نخ ها را به حال خود رها می کند و رویه ای ترسناک – اکشن را پیش می گیرد که تمام ساختمان فیلمنامه را برهم می ریزد.

فیلم در واقع شخصیتی که به خوبی آن را در ابتدای فیلم معرفی کرده و تماشاگر را هم بابت سرنوشت او کنجکاو نگه داشته ، به یکباره شبیه به هیولاهای ماشینی می نماید که می خروشد و هیچکس جلودار او نخواهد بود. وجود تعلیق هم که در دقایقی از فیلم به خوبی شکل گرفته بود، از نیمه داستان به بعد از بین رفته و از مخاطب عقب می افتد و به شدت قابل پیش می بینی می شود. بطور خلاصه می توان گفت « مورگان » از نیمه به بعد تبدیل به اثری می شود که به حال خود رها شده و موقعیت های کلیشه ای و ترسناکی بوجود می آورد که احتمالاً نه تنها طرفداران ژانر ترسناک بلکه مخاطبین سینما را هم بابت کیفیت ساختش ناامید خواهد کرد.

لیست بلند بالای بازیگران مشهور فیلم نیز نتوانسته از مشکلات اثر بکاهد. اغلب شخصیت های داستان در حالت « تیپ » به سر می برند و پیش بینی رفتار و منش آنان بسیار ساده است. به همین جهت بازیگران مشهوری چون کیت مارا، پُل جیاماتی و جنیفر جیسون لی نتوانسته اند بازی قابل توجهی از خود به نمایش بگذارند. شاید بهترین بازیگر فیلم را باید آنیا تیلور – جوی دانست که امسال با فیلم « ساحره » در سینما خوش درخشیده بود و آینده روشنی در انتظارش است.

« مورگان » پس از « فراماشین » می توانست یک اثر متفکرانه درباره هوش مصنوعی باشد که ذهن تماشاگر را به چالش بکشد. اما لوک اسکات به یکباره رویه داستان را تغییر می دهد تا یک تریلر – ترسناک ساده و کلیشه ای را شاهد باشیم که کمتر دیده شده فیلمسازی با داشتن چنین سوژه ای، به سراغ آن برود. شاید بهتر می بود فیلمنامه اثر نیز به واتسون ( هوش مصنوعی رایانه شرکت IBM ) سپرده می شد تا او نیز تحلیل و بررسی درباره آن انجام داده و به سازندگان اعلام می کرد که مسیری که طی کرده اند اشتباه است.

منتقد : میثم کریمی      

مورگان :

Morgan

کارگردان : Luke Scott

نویسنده : Seth W. Owen

بازیگران :

Kate Mara…Lee Weathers

Anya Taylor-Joy …Morgan

Jennifer Jason Leigh…Dr. Kathy Grieff

Paul Giamatti … Dr. Alan Shapiro

رده سنی : R ( مناسب برای افراد بالای 17 سال)

ژانر : ترسناک    

زمان : 92 دقیقه