خواص تمبر هندی

حتما شما هم وقتی برای خرید به میوه‌ فروشی ‌ها و یا سوپرهای بزرگ میوه می ‌روید، بالای قفسه میوه‌ ها جعبه‌ هایی شده ‌اند و در دو نوع ترش و شیرین عرضه می ‌شوند. این نوع بسته بندی تمبرها خیلی ‌وقت است که به کشورمان آمده‌ اند. پیش از این، آن ها را فقط در بسته ‌‌های کوچک ‌تر و به قول معروف تمبرهندی‌ های گوشتی که البته نمک هم به‌ عنوان افزودنی به آن ها اضافه می‌ شد، می ‌دیدیم. در حالی که امروزه محتویات بسته ‌های قرمز رنگ جای انواع قدیمی را گرفته ‌اند و به دلیل طعم خوشایند شان بسیاری از ما، آن ها را نه فقط به تنهایی و به عنوان یک میان وعده بلکه در طبخ غذاهای مان نیز به کار می ‌بریم.

اما بیایید با خواص این میوه و نحوه ی مصرف بهتر آن، بیشتر آشنا شویم. دکتر محمد حسین صالحی سورمقی، استاد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران و متخصص در زمینه گیاهان دارویی درباره ویژگی‌ های این میوه به نکات جالبی اشاره کرده‌ اند که مطالعه ‌شان خالی از لطف نیست.

قبل از هر چیز باید بگوییم که درخت تمبر هندی بسیار آهسته رشد می‌ کند و عمری طولانی دارد. دکتر صالحی در مورد ویژگی ‌های این گیاه می‌ گوید: “تمبرهندی درختی است مرتفع و بلند که ابتدا در هندوستان و آفریقای شمالی رویش داشته است ولی امروزه به علت موارد استفاده‌ فراوان در اکثر مناطق گرم نیز کشت می ‌شود.

این درخت از خانواده‌ نخودها و شبیه باقلا به شکل غلاف و نیام بوده و با کمی خمیدگی همراه است. این غلاف ‌ها 10 سانتی ‌متر طول داشته و در هر یک از آن ها بین 3 تا 10 دانه قرار دارد که البته خوردن گوشت اطراف این دانه‌ ها برای ما لذت بخش است؛ به این ترتیب که ابتدا پوست آن را کنده و محتویات نرم دور دانه‌ ها خورده می ‌شود. شاید باور نکنید اما در ایران، این درخت در استان‌ های هرمزگان و سیستان و بلوچستان پرورش می ‌یابد. همان طور که گفتیم، آب و هوای مناسب کشت تمبرهندی اقلیم گرم و مرطوب است و در مناطقی که دارای این آب و هوا باشند، تمبرهندی را می‌ توان، به راحتی پرورش داد.”

چه خواصی دارد؟

دکتر صالحی درباره خواص این میوه می ‌گوید: “مهم ‌ترین مواد شناخته‌ شده موجود در تمبرهندی ترکیبات اسیدی از جمله اسید سیتریک، مالیک و تارتاریک و مواد معدنی نظیر پتاسیم و کمی پکتین است. در پوست درخت تمبرهندی نیز مقداری تانن وجود دارد و سرشاخه ‌های جوان و سبز این درخت دارای مقادیر زیادی ویتامین‌ های گروه B است.”

این متخصص در ادامه می ‌افزاید: “از قدیم معتقد بودند که تمبرهندی مثل یک ‌ملین و مسهل عمل می ‌کند اما تحقیقات سال‌ های اخیر اثرات دیگری را برای آن به اثبات رسانده اند از جمله این که خاصیت ضد درد، ضد باکتریایی و ضد ویروسی داشته و برای از بین بردن انگل ‌ها و کرم‌ های بدن توصیه می ‌شود. علاوه بر تمامی خواص یاد شده، این میوه یک اشتها‌آور بوده و منبعی از آنتی ‌اکسیدان ‌ها نیز به حساب می ‌آید. ایشان در ادامه اضافه می‌ کند که خوردنش به همراه غذا به هضم آن کمک می ‌کند. به علاوه مصرفش برای کاهش تهوع کمک ‌کننده بوده بنابراین اضافه کردن آن به غذا به خصوص در وعده غذایی افرادی که مشکل گوارشی دارند، توصیه می ‌شود.”

پیش از این گفتیم که تمبرهندی آنتی اکسیدان دارد. دکتر صالحی در این باره می ‌گوید، این میوه حاوی مقادیر قابل ملاحظه ای کاروتن، ویتامینC و برخی فلاونوئیدها است. به طوری که می ‌تواند جایگزین خوبی برای ویتامینC در افرادی باشد که دچار کمبود این ویتامین هستند اما فراموش نکنید که خشک شده ی این میوه دارای مقادیر کمتری از این ماده مغذی است.

اگر زیاد سرما می‌ خورید، می‌ توانید برای کاهش دفعات بیماری و بهبودی سریع ‌تر، در میان وعده‌ های تان تمبرهندی میل کنید. در ضمن، اگر دچار گلودرد شده ‌اید، می‌ توانید تمبرهندی را در آب حل کرده و قرقره کنید تا درد گلوی تان به سرعت بهبود یابد.

این متخصص اضافه می ‌کند که بسیاری از اختلالات گوارشی از جمله اختلالات صفراوی با مصرف تمبرهندی برطرف می ‌شود و افرادی که کلسترول خون ‌شان بالا است، می ‌توانند برای کاهش چربی خون شان تمبرهندی بخورند. بنابراین، برای داشتن قلب سالم عادت به خوردن تمبر هندی ‌های خشک شده به دلیل نداشتن حتی مقدار جزیی نمک، به افراد مستعد به خصوص میانسالان پیشنهاد می‌ شود.

تمبرهندی؛ مستقیم یا غیرمستقیم؟

شما دوست دارید تمبر هندی را چطور میل کنید؟ دکتر صالحی می ‌گوید: “تمبرهندی را می ‌توان به دو طریق مصرف کرد. در واقع نحوه استفاده از آن به طور مستقیم و غیرمستقیم است.

بعضی از افراد که خوراکی ‌های ترش را بیشتر می‌ پسندند، آن را به طور مستقیم مصرف می‌ کنند اما می ‌توان به عنوان طعم‌ دهنده و ترش ‌کننده در بسیاری از غذاها هم از آن استفاده کرد. به این منظور باید تمبرهندی را در آب خیسانده و سپس آن را صاف کرد و پس از جدا کردن هسته، آن را خورد.” یادتان نرود که می ‌توان فیبرها و آوند های چوبی که در قسمت خوراکی این میوه دیده می ‌شوند را جدا کرد اما در صورت مصرف،‌ مشکلی برای فرد به وجود نخواهد آمد.

همان ‌طور که می ‌دانید هر ماده غذایی می ‌تواند در مراحل مختلف اعم از جمع ‌آوری، تهیه و بسته ‌بندی آلوده شود اما از آن جا که این میوه خود یک ضد میکروب است احتمال آلودگی در آن بسیار پایین است بنابراین با خیالی راحت آن را وارد میان وعده‌های روزانه ‌تان کنید.