ایمن‌ترین خودروهای خارجی موجود در ایران

هفته نامه تجارت فردا – محمد علی‌نژاد: بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO) سالانه 3 /1 میلیون نفر در تصادفات رانندگی در سراسر دنیا کشته شده و بیش از 50 میلیون نفر مصدوم می‌شوند. ناوگان حمل‌ونقل جهانی در سال 2010 به یک میلیارد دستگاه رسید و پیش‌بینی می‌شود که در 10 تا 15 سال آینده این تعداد دو برابر شوند.

این افزایش کم‌سابقه در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسطی رخ خواهد داد که 90 درصد از کل مرگ و میر جاده‌ای را شامل می‌شوند. حدود 48 درصد از تلفات تصادفات رانندگی، سرنشینان خودرو هستند، به منظور اجتناب از بار جهانی روبه‌رشد مصدومان جاده‌ای، بهبود ایمنی خودروها حیاتی است.

وقتی شما به دنبال خریدن خودرو جدیدی هستید، ایمنی نقش مهمی در تصمیم شما ایفا خواهد کرد. موسسات مختلفی وجود دارند که خودروهای مختلف را با استفاده از عوامل متنوعی از لحاظ ایمنی رتبه‌بندی می‌کنند.

موسسه ایمنی ترافیک بزرگراه‌های ملی (NHTSA)، موسسه بیمه ایمنی بزرگراه (IIHS)، موسسه برنامه ارزیابی خودروهای جدید (NCAP) و گزارش‌های مصرف‌کننده که ترکیبی از رتبه‌بندی این آژانس‌هاست می‌تواند به کمک شما بیاید. اغلب سازمان‌های رتبه‌بندی ایمنی خودرو دسته وسیعی از اطلاعات را برای آزمایش‌های خود به کار می‌گیرند. با این حال معیارهای سنجش ایمنی در موسسات مختلف متفاوت است.

اولین برنامه ارزیابی خودروهای جدید در سال 1978 به وسیله ایالات متحده و سپس خوان کلی‌بروک مدیر اداره ایمنی ترافیک بزرگراه‌های ملی (NHTSA) راه‌اندازی شد. پس از آن این برنامه در سال 1993 در استرالیا،‌ 1995 در ژاپن و 1997 در اروپا نیز به کار گرفته شد. در حال حاضر 9 مرکز NACP یا مجموعه‌های مشابه فعال در آسیا،‌ استرالیا، اروپا، آمریکای لاتین و ایالات متحده وجود دارد. برخی از این مراکز توسط دولت اداره می‌شوند و برخی دیگر در اختیار گروه‌های مصرف‌کننده، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های خودروساز یا ترکیبی از این سازمان‌هاست.

NHTSA یک مرکز دولتی است و دستور الزامی شدن نصب بسیاری از ویژگی‌های ایمنی خودروها مثل کمربند ایمنی در ساخته‌های خودروسازان توسط این سازمان صادر شده است. NHTSA از سیستم اعطای ستاره که بیشتر در تبلیغات خودروسازان دیده می‌شود، استفاده می‌کند.

به عنوان مثال، رتبه‌بندی آزمون تصادف از جلو در این سازمان از یک ستاره که بدترین وضع است (امکان جراحت جدی ۴۶ درصد به بالا)، تا پنج ستاره (امکان بروز جراحت جدی کمتر از ۱۰ در‌صد در تصادف) تعیین شده است اما موسسه IIHS خیلی ساده‌تر خودروها را در هر بخش به صورت ضعیف، لب مرزی، قابل قبول و خوب در حوزه ایمنی طبقه‌بندی می‌کند. در اروپا، آزمون‌های تصادف روی خودروهای پرفروش توسط موسسه EURO NCAP که کنسرسیومی متشکل از دولت و خودروسازان و تحت نظارت یک نهاد بالادستی به نام FIA است، انجام می‌شود.

تست تصادف یورو NCAP از ابتدا تاکنون تغییراتی را در امتیازدهی تجربه کرده است. در سال‌های اولیه این تست شامل ایمنی سرنشینان بزرگسال و ایمنی عابر پیاده می‌شد که ابتدا تست ایمنی سرنشینان خردسال و سپس تجهیزات ایمنی به این تست اضافه شد.

این تست به تدریج تبدیل به استاندارد اصلی در زمینه ایمنی خودرو شده است و مشتریان، تولیدکنندگان و سازمان‌های استاندارد در دنیا به EURO NCAP استناد می‌کنند. به طور معمول، NACP تست‌های تصادف را روی خودروهای جدید اعمال کرده و سپس به ارزیابی رتبه‌بندی عملکرد وسیله نقلیه می‌پردازد به طوری که رتبه «پنج ستاره» نشان‌دهنده بالاترین امتیاز است.

امتیازهای آزمایش از اندازه‌گیری بار اعمال‌شده و کاهش سرعتی که به آدمک در حین تصادف وارد می‌شود حاصل می‌شوند. اکثر NACPها از تست تصادف و اندازه‌گیری اثرات کناری و جلویی مشابهی تحت قوانین سازمان ملل استفاده می‌کنند. با وجود این، بر‌خلاف نهادهای نظارتی، NACPها از انعطاف‌پذیری بیشتری در روش آزمایش برخوردار بوده و ظرفیت سنجش اینکه چه خودروهایی زیر استاندارد مینیمم عمل می‌کنند را دارند. برای مثال، NACP‌ها معمولاً آزمایش‌های اثر جلویی خود را در سرعت‌های بالای 64 کیلومتر بر ساعت انجام می‌دهند.

 

برخی از NACP‌ها همچنین از ستون‌های اضافی، شلاق و شناسایی اثر عابر پیاده، شامل هشدار کمربند ایمنی و فناوری‌های اجتناب از تصادف (ESC) در سیستم امتیازدهی خود استفاده می‌کنند. اثرگذاری اطلاعات مصرف‌کننده در ایمنی وسیله نقلیه به خوبی در اطلاعات به‌دست‌آمده در استرالیا، اروپا و آمریکا نشان داده شده است. از سال 1992 برنامه ارزیابی خودرو جدید استرالیا (ANCAP) تست‌های تصادف خود را آغاز کرده و نتایج آن را روی بیش از 500 خودرو منتشر کرده است.

شاخصی قدرتمند که ANCAP برای ایمنی خودروهای استرالیایی ایجاد کرد موجب شده تعداد خودروهای پنج‌ستاره افزایش یابد. یک دهه پیش تنها 20 درصد از خودروهای تست‌شده رتبه پنج ستاره را دریافت می‌کردند. در سال 2013 تعداد خودروهای پنج ستاره به 80 درصد کل اتومبیل‌های آزمایش‌شده رسید. این‌گونه برآورد می‌شود که شانس کشته شدن یا مصدومیت جدی در یک خودرو یک ستاره در مقایسه با یک خودرو پنج ستاره دو برابر است.

در سال 1997، برنامه ارزیابی خودرو جدید اروپا (Euro NCAP)، نتایج اولین آزمایش خود را برای اثر جلویی در 64 کیلومتر بر ساعت منتشر کرد. این آزمایش یک سال قبل از اعمال آزمایش قانونی اتحادیه اروپا در 56 کیلومتر بر ساعت بود. با وجود افزایش سخت‌گیری در آزمایش‌ها، تولیدکنندگان به سرعت شاهد دستیابی به نمره‌های بالاتر در آزمایش‌های NCAP‌ بودند.

کمیسیون اروپایی در سال 2003 اعلام کرد که خودروهای پنج‌ستاره 36 درصد نسبت به خودروهای طراحی‌شده با استانداردهای قانونی در خطر تلفات شدید کمتری در تصادفات قرار دارند. آزمون‌های تصادف از بغل اتومبیل با سرعت ۵۰ کیلومتر در ساعت، آزمون برخورد کناره‌ها با اجسام میله‌ای‌شکل با سرعت ۳۲ کیلومتر در ساعت و آزمون برخورد با عابر پیاده با سرعت ۴۰ کیلومتر در ساعت انجام می‌شود.

در کنار مقررات سنتی، برنامه‌های ارزیابی خودروهای جدید (NCAPs) در پیشرفت عرضه و تقاضای خودروهای ایمن‌تر بسیار موفق عمل کرده است. NCAPs از اطلاعات مصرف‌کنندگان به منظور ترویج ایمنی میان خریداران و تشویق خودروسازان برای فروش محصولات ایمن‌تر استفاده کرده است و شامل تست‌های زیر است.

ایمنی سرنشینان بزرگسال

    یکی از اولویت‌هایی که برای خریداران و تولیدکنندگان اتومبیل بسیار اهمیت دارد حفظ ایمنی سرنشینان است. وقتی راننده و دیگر سرنشینان احساس ایمنی داشته باشند از مسافرت و رانندگی با خودرو خود لذت بیشتری خواهند برد. در تست ایمنی سرنشینان بزرگسال، حفظ سر، پاها، کمر، لگن، سینه و گردن سرنشینان جلو اهمیت دارد. نمره محافظت سرنشین بزرگسال از طریق تست اثر جلویی، اثر جانبی و شلاق تعیین می‌شود.

ایمنی سرنشینان خردسال

 ایمنی سرنشینان خردسال به ویژه نوزادان در تست تصادف مهم است. این معیار از دوره دوم بررسی‌های EURO NCAP به معیارهای تست تصادف اضافه شد. این تست با قرار دادن عروسک کودک در نگهدارنده خردسالان روی صندلی عقب انجام می‌شود. نمره این شاخص نشان‌دهنده قدرت سیستم‌های مهار کودک (CRS) در تست‌های اثر کناری و جلویی، توانایی خودرو در تطبیق جای کودک با طراحی و اندازه‌های مختلف و وجود شرایط کافی برای انتقال امن کودک درون خودرو است.

ایمنی عابر پیاده

ایمنی عابر در تصادف‌هایی که با عابر یا با خودروهای دیگر انجام می‌شود یکی از مهم‌ترین موارد است. در برخورد دو اتومبیل اگر خودرو به سمت چپ یا راست بچرخد احتمال آسیب رساندن به عابر پیاده زیاد است. همچنین ایمنی عابر پیاده در نواحی مختلف خودرو متفاوت است. در تست ایمنی عابر پیاده، ایمنی عابر در برخورد به شیشه‌های جلو و کاپوت، چراغ و ناحیه جلوپنجره و همچنین سپر خودرو مورد تست قرار می‌گیرد. خودروهایی می‌توانند نمره خوبی از این تست بگیرند که سیستم ترمز فوری خودکار (AEB) آنها عابران پیاده را تشخیص دهد.

سیستم‌های کمکی ایمنی

 یکی دیگر از موارد موثر در ارزیابی ایمنی خودروها، میزان بهره‌مندی آنها از سیستم‌های کمکی راننده برای کاهش خطاهای احتمالی راننده است که نقش مهمی در پیشگیری از تصادف بازی می‌کند. تاثیر سیستم‌هایی مثل هشدار باز بودن کمربند ایمنی، کنترل الکترونیکی پایداری یا ESC و سیستم‌های محدودکننده سرعت بر نجات جان سرنشینان خودرو اثبات شده است و موسسه Euro NCAP به ارزیابی عملکرد این سیستم‌ها نیز در خودروهای مختلف می‌پردازد.
 
نقش برنامه‌های ارزیابی خودروهای جدید

خودروهای مسافری در کشورهای پردرآمد امروز بسیار ایمن‌تر از گذشته‌اند. این موضوع نتیجه دهه‌ها مبارزه گروه‌های حقوق مصرف‌کننده و تلاش‌های مهندسان وسایل نقلیه در صنعت خودروسازی بوده است. دفاع از حقوق مصرف‌کنندگان و نوآوری در کنار هم سطحی از ایمنی خودروها را فراهم کرده که در چند دهه گذشته غیرممکن به نظر می‌رسید. این فناوری جدید جان صدها هزار نفر را نجات داده است.

چالش کنونی، دستیابی به تجربه‌های مثبت مشابه در بازارهای خودرو در حال‌رشد در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط خواهد بود،‌ جایی که ریسک مصدومیت‌های جاده‌ای در آن بیشترین مقدار است. فرمول برنده برای ایمنی بیشتر خودرو، ترکیبی از فشار قانونگذاری و کشش تقاضا خواهد بود. مقررات دولتی در کنار اطلاعات مصرف‌کنندگان، به ایجاد بازاری با قابلیت تحویل خودروهای ایمن‌تر کمک خواهد کرد.

رشد تقاضای مصرف‌کننده به تدریج موجب آن می‌شود که ایمنی در تمامی محدوده‌های قیمتی مختلف خودروها رعایت شده و در نهایت منجر به دستور نصب تجهیزات استاندارد و ایمن‌سازی تمام خودروها شود. در ادامه به بررسی شاخص‌های ایمنی خودروهای خارجی پرطرفدار در ایران پرداخته‌ایم.