برخورد ضربتی با معمای شاه

روزنامه هفت صبح – مرجان فاطمی: طولانی شدن روند ساخت معمای شاه و هزینه سرسام آور آن، مدیران جدید تلویزیون را به فکر اتخاذ تصمیمی قاطع برای سرعت بخشیدن به فرآیند تولید انداخت که نتیجه اش پخش هر شبی این سریال است.

سریال «معمای شاه» قرار است از 24 مهر هر شب از شبکه یک پخش شود. این مسئله را روز چهارشنبه مرتضی میرباقری در گفتگویش با خبرگزاری فارس اعلام کرد و یک دلیل برایش آورد. میرباقری گفت برای اینکه سریال بیننده بیشتری داشته باشد و هفتگی بودن آن باعث نشود که ریزش مخاطب پیدا کند، تصمیم گرفتند آن را به صورت «هر شبی» روی آنتن ببرند.

این اولین باری نیست که یک سریال الف ویژه تلویزیون چنین سرنوشتی پیدا می کند و از پخش هفتگی به هر شبی می رسد. طبق گفته میرباقری یکی از دلایل تلویزیون برای این اقدام، افزایش تعداد مخاطبان است اما قطعا این مسئله، تنها دلیل آن نیست. این تصمیم گیری دو دلیل دیگر هم دارد که میرباقری اشاره ای به آنها نکرده است.

طولانی شدن روند تولید

مهم ترین دلیلی که احتمالا تلویزیون برای گذشتن از خیر پخش هفتگی سریال داشته، مسئله بودجه است. سریال معمای شاه زمستان 90 کلید خورد و آبان سال 94، یعنی چهار سال بعد از شروع، اولین قسمت آن روی آنتن رفت. زمانی که پخش سریال شروع شد، ساخت پروژه همچنان ادامه داشت.

در شهریور 94، علی لدنی تهیه کننده سریال به باشگاه خبرنگاران گفته بود: «تاکنون تصویربرداری 80 درصد از کار به اتمام رسیده و 20 درصد آن باقی مانده است و پیش بینی می کنیم که تا 12 ماه آینده پروژه تکمیل شود.»

در واقع پروژه می بایست تا شهریور امسال تمام شود اما مرداد امسال، لدنی در گفتگویی با آی سینما توضیح داد که 5 درصد از فیلمبرداری کار باقی مانده و عوامل همچنان در حال کار هستند و این مراحل حتی همین الان هم تمام نشده. طبیعتا مراحل تولید پروژه ای با این عظمت، خرج زیادی برای صدا و سیما دارد و طولانی شدن روند تولید آن، مدام بر این هزینه ها اضافه می کند.

اجبار برای پایان کار

تا الان 43 قسمت از سریال روی آنتن رفته و در صورتی که می خواست به صورت هفتگی روی آنتن برود، طبیعتا تا بهار 96 پخش آن ادامه پیدا می کرد. قطعا با ادامه پیدا کردن پخش تا بهار، به همین نسبت مراحل ساخت بخش های باقی مانده هم ادامه پیدا می کرد و سازمان مجبور می شد در دوره زمانی طولانی تر برای فیلمبرداری و سایر مراحل تولید، هزینه بپردازد.

حالا در شرایطی که قرار است سریال پخش هر شبی داشته باشد، طبق اعلام خود سایت «معمای شاه» احتمالا پخش سریال تا بهمن ماه به پایان می رسد و در این صورت، عوامل مجبورند هر طور شده مراحل تولید آن را تا ابتدای زمستان به پایان برسانند.

ترس از تجربه کلاه پهلوی

تلویزیون با تصمیم هوشمندانه تغییر پخش سریال را از هفتگی به هر شبی، در واقع جلوی تکرار معضلی که زمان «کلاه پهلوی» وجود داشت را گرفت. همه به خاطر داریم که مراحل تولید «کلاه پهلوی» سال ها طول کشید و زمانی که روی آنتن رفت، همچنان بخش هایی از آن ضبط نشده بود. تلویزیون مدام به این پروژه بودجه تزریق می کرد و کار به کندی پیش می رفت.

احتمالا تلویزیون از ترس اینکه «معمای شاه» هم بخواهد چنین روندی را پی بگیرد، جلوی این واقعه را گرفت. ضمن اینکه «معمای شاه» سریال دوران عزت الله ضرغامی بود. در دوره محمد سرافراز ادامه پیدا کرد و حالا عبدالعلی علی عسگری مدیر جدید تلویزیون کماکان درگیر این پروژه است و می خواهد خیلی سریع تکلیف آن را روشن کند. در واقع معمای شاه تنها سریالی است که در دوره سه مدیر به طول انجامیده.

ترس از ریزش مخاطبان

از علت اصلی تلویزیون برای پخش هر شبی سریال که بگذریم، همانطور که مرتضی میرباقری معاون سیما هم توضیح داده، دلیل دیگر این تصمیم، ترس تلویزیون از ریزش مخاطبان سریال است. او گفته: «ما برای اینکه سریال از بینندگان بیشتری برخوردار شود و هفتگی بودن سریال باعث نشود که ریزش مخاطب داشته باشیم، تصمیم گرفتیم بعد از دهه اول محرم و از 13 محرم دوباره و از ابتدا این سریال را به صورت هر شبی از شبکه یک پخش کنیم.»

«معمای شاه» در 15-10 قسمت ابتدایی، مخاطبان بسیاری را به خودش جلب کرده بود. خیلی ها صرفا برای تطبیق اتفاقات داخل سریال با واقعیات مندرج در کتب تاریخی، مخاطب آن می شدند و عده ای دیگر همچنان به بهبود اوضاع آن امیدوار بودند. بعد از 20-15 قسمت کم کم تعداد مخاطبان ریزش پیدا کرد. راجع به سریال خیلی کم صحبت می شد و حتی رسانه ها هم عملا به آن نمی پرداختند.

این در حالی است که تازه قسمت 43 سریال روی آنتن رفته و تلویزیون باید مخاطبان را تا قسمت 80 با خودش همراه کند. احتمالا به این فکر کرده اند که اگر باکس ساعت 22:15 تلویزیون در شب های بلند پاییز و زمستان چیزی غیر از «معمای شاه» پخش نکند، مردم هر طور شده آن را تماشا می کنند.

بی سریالی در شب های پاییز و زمستان

غیر از دو دلیل قبل، یک دلیل دیگر هم وجود دارد؛ اینکه شبکه یک عملا برای پر کردن آنتن شب های پاییز و زمستان، سریال حاضر و آماده ای ندارد. چه از این بهتر که سریالی هشتاد قسمتی را بدون هیچ دغدغه ای روی آنتن بفرستد؟ جالب اینجاست که مدیران تصمیم گرفته اند سریال را مجددا از قسمت اول روی آنتن بفرستند. یعنی همه آنهایی که 43 قسمت قبل را هم تماشا کرده اند، مجبورند بنشینند و حدود یک ماه و نیم، هر شب سریال تکراری تماشا کنند.

البته با توجه به اینکه تولید سریال هنوز به پایان نرسیده و عوامل کماکان مشغول ساخت آن هستند، طبیعتا این امکان وجود نداشته که بخواهند قسمت های بعدی را به صورت هر شبی روی آنتن ببرند. بنابراین چاره ای غیر از بازپخش قسمت های قبلی وجود نداشته.

هر شبی شدن به دلیل استقبال؟

سایت سریال «معمای شاه» روز هشتم مهر خبر تغییر زمان پخش سریال را منتشر کرده. در این خبر علت پخش هر شبی سریال، تقاضای مخاطبان به تماشای قسمت های قبلی اعلام شده. در واقع نوشته شده «در ماه های گذشته بسیاری از مخاطبان سینما طی تماس با روابط عمومی سازمان صدا و سیما تقاضای پخش قسمت های گذشته این سریال را داشتند و بر همین اساس، از روز 24 مهر ماه پخش سریال معمای شاه از قسمت اول آغاز و تا پایان ادامه می یابد. پیش بینی می شود بر اساس این شیوه پخش شبانه، پخش معمای شاه تا پایان بهمن ماه ادامه یابد.»

قطعا اگر علت اصلی ماجرا، توجه به درخواست مخاطبان بود، تلویزیون باکسی را در شبکه تماشا یا شبکه ای دیگر به بازپخش آن اختصاص می داد تا مخاطبانش را راضی کند و کار به تغییر پخش هفتگی به شبانه نمی رسید. احتمالا سایت این سریال به انتشار دلیلی که معاون سینما برای پخش هر شبی «معمای شاه» آورده، تمایلی نداشته است.