چگونه کودکمان را کتاب خوان کنیم؟
با مجله اینترنتی گلثمین در یک مطلب تازه از فرزندان همراه باشید :
با خواندن کتاب برای کودکان مهارت های کلامی کودک را تقویت کنید
نه داشتن یک کلکسیون از رمان‌های نامدار در کتابخانه و نه هر هفته به شهرکتاب رفتن، هیچ یک نمی‌تواند از کودکتان یک کتابخوان حرفهای بسازد. اگر خودتان با خواندن بیگانه باشید و اگر از تکنیک‌های ساده‌ای که می‌تواند کودک شما را کتابخوان کند، بی‌خبر باشید، رسیدن به چنین آرزویی یا ممکن نمی‌شود یا انرژی و وقت زیادی از شما می‌گیرد. برای اینکه عادت خواندن کتاب را در خون کودکتان تزریق کنید، می‌توانید از این راهنما کمک بگیرید. پس از خواندن این متن خواهید فهمید که تربیت یک کوچولوی کتابخوان چندان هم دشوار نیست.
زیاد حرف بزنید
اگر می‌خواهید فرزندتان زود حرف زدن را یاد بگیرد و مهارت‌های کلامی‌اش تقویت شود، تا می‌توانید با او حرف بزنید. کلماتی که از زبان شما خارج می‌شوند، بیشترین تاثیر را بر رشد مهارت‌های زبانی کودکتان می‌گذارد. اگر می‌خواهید حین کتاب خواندن، به رشد این مهارت در کودکتان کمک کنید، از چنین جملاتی کمک بگیرید: «وای! اینجا را ببین! چه کتابهای خوبی. چرا از توی این قفسه یکی‌شان را بر نمی‌داری تا با هم کتاب بخوانیم؟» مهم نیست که کودکتان به اندازه درک این جملات بزرگ شده یا نه. حتی اگر او همه حرفهای شما را نفهمد، با کمک گرفتن از این جملات می‌توانید بخشی از ذهنش را که مربوط به صحبت کردن است، به مرور فعال‌تر کنید.
قصه را بازی کنید
اگر کودکتان تازه خواندن را یاد گرفته، برخی از جملات کتاب راکه مخصوص شخصیت خاصی هستند، با یک ماژیک شبرنگ مشخص کنید و از او بخواهید وقتی درحال بازی کردن نمایشی بر اساس آن داستان هستید، بخش‌های رنگی شده را با صدای خودش بخواند. به این طریق هم او را در فرآیند داستان‌خوانی درگیر کرده‌اید و هم باعث شده‌اید لذت بیشتری از خواندن ببرد.
به کلمات دست بزنید
وقتی حین کتاب خواندن انگشت‌تان را زیر کلمات حرکت می‌دهید، به کودکتان می‌گویید که این نشانه‌های بامزه به ظاهر بی‌معنا، مفهوم دارند و همان جملات زیبایی هستند که به گوش او می‌رسند. شما با چنین کاری ولع او به خواندن در سال‌های آینده را بیشتر کرده و او را به این کار علاقه‌مند می‌کنید.
از کودکتان حرف بکشید
قرار نیست فرزندتان تنها با شنیدن جملات از آنها درس بگیرد. برای رسیدن به هدفی که نویسنده کتاب مد نظر داشته، باید کودکتان را به فعالیت بیشتر ترغیب کنید. برای مثال پیش از آنکه صفحه را بخوانید، عکس‌هایش را در مقابل کودکتان قرار دهید و از او چنین سوالی بپرسید: «به نظرت خرس کوچولو مشکلش را به چه شکل حل می‌کند؟» کودکتان وقتی با چنین سوال‌هایی مواجه می‌شود، بیشتر با داستان درگیر می‌شود و برای پاسخ دادن، خلاقیت بیشتری را به کار می‌گیرد. گذشته از این، در صورتی که نظر او اختلاف زیادی با آنچه که در کتاب نوشته شده داشته باشد، وقتی ماجرای واقعی را در ادامه از زبان شما می‌شنود، ذهنش آمادگی بیشتری برای به خاطر سپردن آن پیدا می‌کند.
سعی کنید هر شب قبل از خواب برای فرزندتان کتاب بخوانید
کتاب بسازید
از کودکتان بخواهید که داستانی را برای‌تان تعریف کند و آن را روی چند برگ کاغذ بنویسید. در هر برگه کافی است بخشی از داستان را که در سه، چهار خط خلاصه شده، بیاورید و بعد از تمام شدن، از فرزندتان بخواهید نقاشی را که از نظرش با هر بخش مرتبط است، بالای آن بکشد. حالا شما توانسته‌اید کتابی مخصوص به او را با کمکش طراحی کنید و انگیزه‌اش برای داستان‌پردازی را بالا ببرید.
حق انتخاب دهید
پیش از آنکه کتاب خواندن را شروع کنید، کودکتان را با دادن حق انتخاب به او درگیر ماجرا کنید. برای مثال چند کتاب را از قفسه بیرون بیاورید و از او بپرسید که دوست دارد امشب کدام داستان را بشنود یا اینکه کدام داستان را دوست دارد اول بخواند. وقتی کودکتان با میل خودش وارد این بازی می‌شود، توجه بیشتری به آنچه که برایش میخوانید، می‌کند.
کلمه‌یابی کنید
وقتی کودک پیش‌دبستانی شما تنها چند حرف از الفبا را یاد می‌گیرد، وقت آن رسیده که بازی کلمه‌یابی را شروع کنید. برای مثال اگر کودکتان حرف «ر» که نامش با آن آشنا می‌شود را یاد گرفته، یکی از کتاب‌هایش را بردارید و وقتی که کنار هم نشسته‌اید، از او بخواهید همه «ر»ها را پیدا کند. هر وقت کودکتان کلمه‌ای که این حرف در آن قرار گرفته را پیدا کرد، آن واژه را برایش بخوانید و تشویقش کنید.
کتاب جوک برایش بخرید
برای فرزندتان جوک‌هایی ساده و مناسب سنش تعریف کنید و حتی با کمک کتابهای لطیفه که در شهرکتاب‌ها هست، به او چند جوک ساده که برایش جالب هستند، یاد دهید. کودکتان با تعریف کردن لطیفه‌های تکراری خود در برابر دیگران، یاد می‌گیرد که شکل دادن ساختار‌های تازه‌ای از جملات و عبارات را تمرین کند.
قلنبه سلنبه حرف بزنید
نگرانید که کودکتان معنای برخی واژه‌ها را متوجه نشود و به همین دلیل وقت داستان خواندن، واژه ساده‌تری را به جای آنها به کار می‌برید؟ این تفکر را کنار بگذارید و با خیال راحت واژه‌های جدید را برای کودکتان بخوانید. کودکان عاشق تکرار شدن قصه‌ها هستند و وقتی برای چندمین‌بار واژه تازه‌ای که برایشان معنا کرده‌اید را می‌شنوند، آن را ناخواسته وارد گروه کلماتی که به کار می‌برند، می‌کنند. به این ترتیب شما با گفتن چنین کلماتی فهم داستان را برای کودکتان سخت نکرده‌اید، بلکه به او امکان گسترده‌تر کردن دایره لغاتش را داده‌اید.
امتحان بگیرید
نه اینکه در فضایی جدی از کودکتان در مورد سطرهای خوانده شده امتحان بگیرید اما می‌توانید در فضایی دوستانه و حین بازی، سوال‌هایی را در مورد داستان از او بپرسید؛ این سوال‌ها می‌تواند در مورد بخش‌هایی که پیام اصلی داستان در آنها پنهان شده باشند یا اینکه از بخش‌هایی پرسیده شوند که می‌دانید واژه‌های تازه در آنها به کار رفته‌اند. اگر کودکتان دقیقا از آن واژه‌ها استفاده نکرد، اشکالی ندارد؛ مهم این است که مفهوم آنها را درک کرده باشد و واژه‌ای جایگزین برایش پیدا کرده باشد. شما هم می‌توانید پس از شنیدن توضیحاتش یک بله همراه با لبخند به او هدیه کنید و واژه مورد نظرتان را هم در ادامه به کار ببرید تا ملکه ذهنش شود.
خسته نشوید
اگر کودکتان در هفته بارها از شما می‌خواهد که یک کتاب را بخوانید، برای منصرف کردنش تلاش نکنید. مهم نیست که چند بار داستان را شنیده است؛ شما می‌توانید هزاران بار کتاب مورد نظر را برایش بخوانید و حتی تا جایی پیش بروید که تک تک سطرهای داستان را از بر شود اما اجازه ندهید خواندن کتابهای تکراری، فرصت شروع کردن کتابهای تازه را از شما بگیرد. برای مثال می‌توانید داستان کوتاه تازه‌ای را قبل یا بعد از خواندن کتاب دوست داشتنی شروع کنید.
وقتی خودتان کتاب میخوانید کتابهای کودک را مقابلش قرار دهید تا از شما تقلید کند
فوت کوزه‌گری
توپ توی زمین شماست
دلیلی ندارد که به جای اسباب بازی برایش کتاب بخرید یا شب‌ها وقتی غرق خواب است، او را مجبور به شنیدن ماجرای کتاب‌ها کنید. شما می‌توانید با برخی از رفتارهایی که هر روز و هر هفته نشان می‌دهید، کودکتان را به خواندن و داستان بافتن علاقه‌مند کنید.
با هم کتابخانه بروید
اگر دانشجو هستید یا قصد دارید کتاب خاصی را از کتابخانه امانت بگیرید، کودکتان را هم با خود همراه کنید. اجازه دهید بین قفسه‌های کتاب با شما بچرخد و بعد سراغ قفسه‌های کتاب کودک برود و برای خودش هم کتابی برای امانت گرفتن پیدا کند. حتی اگر خودتان نمی‌خواهید کتاب خاصی را امانت بگیرید، صرفا برای جست‌وجوی کودکتان در این محیط، او را به کتابخانه‌ای که عنوان‌های زیادی کتاب کودک در آن قرار دارد، ببرید.
با او بخوانید، نه برای او
تنها با خواندن کتاب برای کودکتان نیست که او را کتابخوان می‌کنید. برای رسیدن به چنین هدفی، وقتی که خودتان قصد کتاب یا مجله خواندن دارید، کتابهای او را هم در مقابلش قرار دهید تا به تقلید از شما سراغش برود. بچه‌ها بیشتر از آنکه از حرفهای شما درس بگیرند، با الگو‌برداری از رفتارهای شما به شخصیت خود شکل می‌دهند.
تابلوها را بخوانید
برای علاقه‌مند کردن کودکتان به خواندن، فقط نباید از کتاب‌ها کمک بگیرید. وقتی برای خرید یا قدم زدن با او به خیابان می‌روید، توجه بیشتری به تابلوهایی که در خیابان نصب شده کنید و عبارات و جملات روی آنها را برای کودکتان بخوانید. اگر تابلوی راهنمایی و رانندگی سر راه‌تان باشد، با خواندن عبارت زیر علامت یا تصویری که روی تابلوست، می‌توانید آن را در ذهن کودکتان ماندگار و توجهش به نوشته‌ها را بیشتر از قبل جلب کنید.
منبع:مجله سیب سبز
