هاون (هونگ) صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان

1395-10-23

با مجله اینترنتی گلثمین در یک مطلب تازه از صنایع دستی همراه باشید :

صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان

هاوَن یا هَوَنگ ظرفی سنگی یا فلزی (غالباً مسی) است که در آن ادویه و تخم‌های گیاهان و غیره را با دسته‌ای می‌کوبند و می‌سایند. هاون یکی از آلات و ابزار مقدس پرستشگاه مزدیسنان بوده و گیاه هوم در آن کوبیده و فشرده میشده و شربت مقدس هوم ساخته میشده است.

موبد مأمور تهیه شربت هوم هاونان نام داشته و دارای درجه ٔ نخستین بوده است . دسته ٔ هاون ؛ ابزاری از سنگ و یا فلز و یا چوب که بدان در هاون چیزی را کوبند. صدای دنگ و دنگش بیشتر پیام آور قلیه ماهی یا دال عدس بود ، و این اسیاب خانگی که از آهن ساخته شده بود؛ کار خانهای خانه دار را در اسیاب کردن و خرد کردن مواد راه انداخته بود و پس از پایان کارشان آن را با تفاله تمر و خاکستر برق انداخته و در زیر نور آفتاب خشک میکردند.

هاون صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان

ولی امروزه نقش ان در اشپزخانه ها در برابر اسیاب های برقی و بیحوصلگی بانوان و مشغله های کاذب رنگ باخته است. معمولا این هاونها از آهن ساخته میشدند و دارای اشکال گوناگون بودند. این هاون هشتصد سال قدمت دارد. این اثر امروزه در موزه هنر لس‌آنجلس نگهداری می‌شود این هاون و دسته زیبا با پیشینه‌ای نزدیک به هشت سده به ایران عصر خوارزمشاهی و منطقه خراسان تعلق دارند.

اثر از جنس برنز ساخته شده و با نقش‌های مختلف هندسی و حیوانی تذهیب و قلم‌زنی شده است. در قسمت میانی و پایینی عبارات و کلماتی به خط نسخ و در دو ردیف نگاشته شده‌اند. طول دسته بیست و چهار سانتی متر، قطر هاون پانزده سانتی متر و ارتفاع آن بیست و یک سانتی متر است. این اثر امروزه در موزه هنر لس‌آنجلس نگهداری می‌شود.