آیا نوسانات خلقی عادی هستند؟
با مجله اینترنتی گلثمین در یک مطلب تازه از روانشناسی همراه باشید :
روزنامه سپید – ترجمه مصطفی صداقت رستمی: آیا در طول یک روز نوسانات خلقی دارید، یعنی لحظه‌ای خوشحال هستید و اندکی بعد احساس غم به شما دست می‌دهد؟ اگر در طول روز نوسانات خلقی زیادی داشته باشید، ممکن است این سوال برایتان مطرح شده باشد که آیا این تغییرات خلقی عادی هستند؟ در جواب این سوال می‌توان از کلمه «شاید» استفاده کرد و این پاسخ تا مادامی مصداق دارد که این تغییرات زندگی شما و زندگی افراد دوروبرتان را دچار اختلال نکنند.
در طول یک روز چیزهای زیادی می‌توانند تغییرات خلقی شما را تحت تاثیر قرار دهند. برای مثال، به دلیل چرخه‌های طبیعی بدن اکثر افراد در هنگام ظهر احساس پر جنب‌وجوشی و پرحرارتی می‌کنند، اما در اوایل پس از ظهر یا عصر اکثر افراد تمایل بیشتری در بروز احساس‌های منفی‌تر از خود نشان می‌دهند. بعضی از اوقات، نوسانات خلقی نشانه‌ای از یک بیماری روانی هستند. نوسانات خلقی می‌توانند بیانگر سرنخی از روندی باشد که در بدن ما در حال رخ دادن هست. نوسانات خلقی خطرناک که بهزیستی شما را تهدید می‌کنند می‌توان با مراجعه به پزشکان متخصص درمان کرد. تغییرات سبک زندگی نیز می‌توانند در درمان نوسانات خلقی خفیف موثر باشند؛ اما در ابتدا باید بفهمید که چه چیزی باعث نوسانات خلقی شما می‌شود.
استرس و اضطراب
بگومگوهای روزانه و اتفاق‌های غیرمنتظره (چه خوب، چه بد) می‌توانند به‌طور قاطع خلق‌وخوی شما را تغییر دهند. مخصوص وقتی‌که حساس یا زودرنج باشید، احتمالا به این وضعیت‌ها بیشتر و شدیدتر از دیگران واکنش نشان خواهید داد. بعضی از افراد وقتی‌که هیچ دلیل مناسبی برای نوسانات خلقی خود پیدا نمی‌کنند، احساس نگرانی، ترس و بی‌قراری آن‌ها بیشتر می‌شود. اگر در طول 6 ماه گذاشته در کنترل نگرانی‌های خود مشکل داشته‌اید و با علائم بیشتری همچون مشکل در خواب مواجه شده‌اید احتمالا مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر هستید.
اختلال دوقطبی
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوسانات خلقی را تجربه می‌کنند که شدیدتر و طولانی‌مدت تر از نوسانات خلقی معمول هستند. برای مثال، اگر همه‌چیز شما طبق روال پیش برود ممکن است که برای یک یا دو روز احساس بسیار خوبی داشته باشید و این یک چیز عادی است. اما یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است چندین روز شاد و سرکش باشد و همین ویژگی او می‌تواند اثرات مخربی روی او و خانواده‌اش داشته باشد. علاوه بر این، چنین فردی ممکن است صداهایی را نیز بشنود. این مشکل معروف به دوره شیدایی (مانی)است. به‌طور مشابه، ممکن است که هر فردی که به شغلش علاقه‌مند نیست در بر خواستن از خواب و رفتن به سر کار دچار مشکل باشد و این یک چیز طبیعی است، اما یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است به مدت چهار روز در رختخواب خود بماند و درنتیجه شغلش را از دست دهد.
افسردگی
یک فرد افسرده نیز ممکن است نوسانات خلقی داشته باشد. فرد دچار افسردگی ممکن است دورههایی از خلق پایین و دورههایی از خلق عادی را بگذراند، اما بالاترین حد نوسانات خلقی آن‌ها به‌مانند بالاترین حد نوسانات خلقی یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی نیست، به‌طوری‌که فرد در مرحله جنون قرار نمی‌گیرد. افراد افسرده در هنگام صبح احساس بدتری دارند، اما در اواخر روز احساس خوشحالی بیشتری دارند. به‌طورکلی، اگر احساس غم، بی‌قراری و ناامیدی شما بیش از دو هفته طول کشید، باید با پزشک خود تماس بگیرید.
اختلال شخصیت مرزی (BPD)
یکی از مشخصه‌های این بیماری تغییرات شدید ناگهانی در خلق‌وخو مانند اضطراب تا عصبانیت یا افسردگی تا اضطراب است که معمولا بدون بالاترین حد نوسانات خلقی مشاهده‌شده در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی است. این اختلالات خلقی غالبا در چیزهایی همچون روابط متقابل عادی با دیگران رخ می‌دهند. یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت دوقطبی نمی‌تواند به‌خوبی از عهده استرس برآید. این افراد ممکن است درزمانی که احساس پریشانی یا نگرانی می‌کنند به خود صدمه بزنند.
اختلال بیش فعالی کمبود توجه
نوسانات خلقی، خلق‌وخوی تند و سرخورده شدن آسان می‌توانند گاهی از اوقات نشانه‌ای از اختلال بیش فعالی کمبود توجه در بزرگ‌سال‌ها باشند. اگر مبتلا به اختلال بیش فعالی کمبود توجه باشید، احتمالا بی‌قرار خواهید بود و تمرکز کردن برای شما سخت می‌شود.
تغییرات هورمونی
هورمون‌های جنسی با هیجان‌های شما گره خورده‌اند، بنابراین تغییرات در سطوح هورمون‌های شما می‌توانند منجر به نوسانات خلقی شوند؛ بنابراین، هیچ تعجبی وجود ندارد که غالبا نوجوان‌ها را به عنوان افراد دمدمی‌مزاج توصیف می‌کنند. در زنان مواردی همچون نشانگان پیش از قاعدگی، حاملگی، یائسگی (سال پس از آخرین عادت ماهانه) و پیش‌یائسگی (سال پیش از آخرین عادت ماهانه شما) می‌توانند منجر به خلق‌وخوهای غیرمنتظره شوند.
تا سن 30 سالگی، یعنی زمانی که تستوسترون به تدریج شروع به کاهش می‌کند هورمون‌های مردها در حالت نسبتا ثابت باقی می‌مانند. حدود یک‌سوم مردهای 75 ساله به بالاتر سطوح پایین‌تری از تستوسترون دارند. پایین‌تر آمدن سطوح تستوسترون باعث نوسانات خلق‌وخویی همراه با مشکل در نعوظ، مشکلات خواب و گرگرفتگی می‌شود.
چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
وقتی‌که نوسانات خلقی شما مزاحم شغل، روابط یا هر بخشی از زندگی شما می‌شوند، باید به پزشک خود مراجعه کنید تا دریابید که در چه وضعیتی قرار دارید. تغییرات ساده می‌توانند به شما کمک کنند که از عهده نوسانات خلقی خفیف، آزاردهنده و ناراحت‌کننده (هم برای شما و هم برای دیگران) برآیید. ورزش منظم-حتی یک پیاده‌روی روزانه- می‌تواند از حدت افسردگی و اضطراب بکاهد، چون تمرین‌های بدنی باعث می‌شوند که بدن شما اندورفین‌های ایجادکننده حس خوب را تولید کند. علاوه بر این، ورزش به بهبود خواب شما کمک می‌کند.
گوش دادن به موسیقی شاد می‌تواند به شیوه خوبی خلق‌وخوی شما را تحت تاثیر قرار دهد. مصرف کافئین بیش‌ازاندازه می‌تواند باعث بروز علائمی شبیه به اضطراب شود، بنابراین سعی کنید که مصرف کافئین را کاهش دهید. درمان رفتاری شناختی یک روش درمانی کوتاه مدت است. یک روان‌درمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا الگوهای فکری و رفتاری ایجادکننده مشکل را تغییر دهید. اگر نقد دیگران باعث می‌شود که کنترل خود را از دست دهید، توصیه می‌شود که روی روش‌های جدیدی برای دریافت و واکنش به نقد سازنده کارکنید. رفتاردرمانی دیالکتیکی به افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی کمک می‌کند که چگونه خشم و تکانه‌های خود را کنترل و تغییرات خلقی چشمگیر خود را مدیریت کنند.
