درمان فشار خون با رژیم درمانی

هفته نامه سلامت : فشار خون بالا جزو بیماری‌های خاموشی است که سالانه منجر به سکته‌های قلبی و مغزی فراوانی در سراسر جهان می‌شود و جان بسیاری از افراد را می‌گیرد.

این در حالی است که با 2 بار بررسی سالانه بعد از 40 سالگی کنار رعایت موارد تغذیه‌ای بسیار ساده می‌توان به ‌راحتی از پس این بیماری برآمد و آن را تحت کنترل گرفت.  رعایت این موارد تغذیه‌ای می‌تواند راه مناسبی برای پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا در افرادی که سابقه فامیلی این بیماری را دارند، باشد.

بهترین مواد غذایی برای کاهش فشار خون

1. سبزی‌های برگ‌سبز: پتاسیم به کلیه‌ها کمک می‌کند تا سدیم اضافی را از طریق ادرار دفع کنند. همین روند است که فشار خون را پایین می‌آورد. از سبزی‌های برگ‌سبزی که پتاسیم زیادی دارند، می‌توان به اسفناج، کاهو و چغندر اشاره کرد. یادتان باشد که سبزی‌های کنسروشده معمولا حاوی سدیم افزوده هستند و نباید از آنها استفاده کرد.

2.لبو: لبو سرشار از اکسیدنیتریک است که می‌تواند به باز کردن رگ‌های خونی و پایین آوردن فشار خون کمک کند. محققان متوجه شده‌اند نیترات موجود در آب لبو، فشار خون افراد را در عرض 24 ساعت پایین می‌آورد.

3. شیر و ماست بدون چربی: شیر بدون چربی، یکی از بهترین منابع برای دریافت کلسیم است و چربی کمی هم دارد. رژیم غذایی مناسب برای کاهش فشار خون دارای دو عنصر مهم است که دقیقا همین موارد هستند؛ دریافت کلسیم و کاهش مصرف چربی‌ها. اگر به هر دلیلی قادر به مصرف شیر نیستید، می‌توانید از ماست استفاده کنید. البته ماست مناسب برای شما نباید حاوی قندهای افزودنی باشد.

4. موز: استفاده از مواد غذایی غنی از پتاسیم مانند موز، بهتر از مصرف مکمل‌ها برای کاهش فشار خون است. برای افزایش دریافت پتاسیم می‌توانید موز را همراه با غلات صبحانه یا جو دوسر مصرف کنید.

5. ماهی سالمون و قزل‌آلا: ماهی، منبع فوق‌العاده‌ای برای دریافت پروتئین بدون چربی است. ماهی‌های چرب مانند ماهی سالمون، سرشار از اسیدهای چرب امگا3 هستند که می‌توانند فشار خون را پایین بیاورند، التهاب را کاهش بدهند و حتی نقش موثری در کاهش تری‌گلیسرید برعهده بگیرند. به‌علاوه، ماهی قزل‌آلا حاوی ویتامین D است که می‌تواند فشار خون را پایین بیاورد.

6. دانه‌ها: دانه‌های خام و غیرنمک‌سود سرشار از پتاسیم، منیزیم و املاح مهم دیگری هستند که همگی به‌عنوان کاهش‌دهنده فشار خون شناخته می‌شوند. یک فنجان از تخمه آفتابگردان خام، تخمه کدو تنبل یا تخمه کدو می‌تواند میان‌وعده مناسب و موثری برای کاهش فشار خون باشد.

7. سیر و گیاهان دارویی: تحقیقات علمی نشان می‌دهند سیر می‌تواند میزان اکسیدنیتریک را در بدن بالا ببرد و از همین راه به کاهش فشار خون کمک کند. اکسیدنیتریک، عروق خونی را منبسط می‌کند و در نتیجه فشار خون را پایین می‌آورد. گیاهان و ادویه‌های خاص نیز می‌توانند جایگزین مناسبی برای نمک در رژیم غذایی باشند و آثار مثبتی به جا بگذارند. ریحان، دارچین، آویشن و رزماری، چند مورد از بهترین این موارد هستند.

8. پسته: مصرف پسته خام، یکی از ترفندهای مناسب برای کاهش فشار خون است زیرا این مغزهای خام، مقاومت عروق محیطی و ضربان قلب را کاهش می‌دهند. تحقیقات نشان داده‌اند اضافه کردن یک وعده مصرفی از پسته خام (حدودا 30 گرم) به رژیم غذایی روزانه، فشار خون را کاهش می‌دهد.

 

بدترین مواد غذایی برای مبتلایان به فشار خون بالا

1. خیارشور: خیارشور در گروه مواد غذایی کم‌کالری قرار می‌گیرد، اما حاوی مقدار زیادی سدیم است. یک خیارشور متوسط (حدودا 12 سانتی‌متری) می‌تواند 570 میلی‌گرم سدیم وارد بدن کند، در حالی که ما در طول روز فقط مجاز به مصرف 2300 میلی‌گرم سدیم هستیم.

2. سیب‌زمینی سرخ‌کرده: با اینکه بعضی از رستوران‌ها از روغن بدون چربی ترانس برای سرخ کردن مواد غذایی استفاده می‌کنند، این قاعده هنوز هم همگانی نشده است. بنابراین، سیب‌زمینی سرخ‌کرده هنوز هم مقدار زیادی سدیم و چربی وارد بدن می‌کند. هر وعده مصرفی متوسط از سیب‌زمینی سرخ‌کرده حاوی 19 گرم چربی و 270 میلی‌گرم سدیم است.

3. فرآورده‌های گوشتی: فرآورده‌های گوشتی عمدتا از چربی تشکیل شده‌اند. 3 تکه کالباس حاوی 5/4 گرم چربی و 270 میلی‌گرم سدیم است. البته کالباس بوقلمون، سدیم کمتری دارد. با این ‌حال، استفاده از این محصولات هرگز نباید به رویه عادی در برنامه غذایی روزانه تبدیل شود.

4. کره گیاهی: کره گیاهی لزوما بد و مضر نیست، اما فقط در صورتی که انواع بدون چربی ترانس را انتخاب کنید. بنابراین، هنگام خرید کره گیاهی حتما برچسب آن را با دقت بخوانید. پرهیز از چربی‌های ترانس، یکی از ضرورت‌های رژیم غذایی برای مبتلایان به فشار خون بالاست.

5. قند: استفاده از مواد غذایی دارای کالری و قند بیش از حد، در نهایت باعث افزایش وزن شما می‌شود. چاقی، عامل تعیین‌کننده مهمی در ابتلا به بیماری فشار خون بالاست. متاسفانه، بخش زیادی از قندهای اضافی در بدن به‌صورت چربی ذخیره می‌شود و فرد را با افزایش وزن یا مرض چاقی مواجه می‌کند. این روند نتیجه‌ای ندارد، جز افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سرطان. مصرف قند، خصوصا در افراد دارای اضافه‌وزن، فشار خون را بالا می‌برد.

6. گوشت‌ قرمز: برنامه غذایی سالم باید شامل مقدار کمی از چربی‌های اشباع یا ترانس باشد و حتی بعضی از افراد اصلا نباید از این چربی‌ها در رژیم غذایی‌شان استفاده کنند. مواد غذایی چرب هم برای قلب و هم برای رگ‌های خونی مضر هستند. بنابراین، افراد مبتلا به بیماری فشار خون بالا باید از مصرف گوشت‌های قرمز، فست‌فودها و چربی‌های دیگر مانند روغن‌های هیدروژنه جدا خودداری کنند.

7. نمک: دریافت سدیم بیش از حد، مستقیما به قلب و رگ‌های خونی آسیب می‌رساند و درنتیجه فشار خون را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. به‌علاوه، تحقیقات علمی نشان داده‌اند افزایش مصرف نمک، خطر ابتلا به سرطان‌های معده، مری و مثانه را بیشتر می‌کند.

8. قهوه: مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین زیاد مانند قهوه می‌تواند فشار خون شما را موقتا افزایش بدهد، مگر اینکه به‌طور منظم از قهوه استفاده کرده باشید. اینکه چه عاملی باعث این افزایش فشار خون می‌شود، هنوز دقیقا روشن نیست. با این ‌حال، کافئین می‌تواند رگ‌های خونی را منقبض کند و حتی ترشح هورمون‌های کورتیزول و آدرنالین را افزایش بدهد. افزایش این دو هورمون در بدن، باعث افزایش فشار خون می‌شود.

ترجمه: ندا احمدلو

معرفی 4 نوشیدنی برای کاهش فشار خون

افراد مبتلا به فشار خون بالا می‌توانند از نوشیدنی‌های مختلفی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم، همراه با وعده‌های اصلی غذایی خود استفاده کنند تا بتوانند فشار خونشان را در محدوده طبیعی نگه دارند.

1. شیرفندق؛ برای تهیه شیرفندق به 50 گرم مغز فندق خام و پوست‌کنده، 3 قاشق غذاخوری عسل یا شیره انگور و 3 لیوان شیر کم‌چرب یا آب سرد نیاز دارید. این نوشیدنی با مخلوط کردن تمام این مواد تا یک‌دست شدن آن تهیه می‌شود. نوشیدنی شیرفندق را می‌توان روزی 2 تا 3 لیوان مصرف کرد.

2. دمکرده آلبالو؛ برای تهیه این دمنوش، به 200 گرم آلبالوی رسیده، 2 قاشق مرباخوری عسل به ‌ازای هر لیوان آب و 4 لیوان آب جوش نیاز دارید. برای آماده کردن دمنوش آلبالو، باید آلبالوها را داخل آب جوش بریزید و 30 دقیقه روی حرارت غیرمستقیم، آن را دم کنید. پس از ریختن دمنوش در لیوان‌ها، 2 قاشق عسل به هر لیوان بیفزایید.

3. دمکرده زرشک آبگیری؛ برای تهیه دمنوش زرشک باید 50 گرم زرشک تازه و آبگیری را در 3 لیوان آب جوش بریزید و اجازه بدهید این ترکیب، 30 دقیقه روی حرارت غیرمستقیم دم بکشد. سپس، آن را داخل لیوان بریزید و 2 قاشق مرباخوری عسل به هر لیوان اضافه کنید.

4. دمکرده فلوس؛ این دمکرده که به‌عنوان نوشیدنی کاهش‌دهنده فشار خون و ملین در طب سنتی مطرح است، از ترکیب یک قاشق غذاخوری مغز فلوس در 2 لیوان آب جوش تهیه می‌شود. این دمنوش را می‌توان بعد از قرار دادن 20 تا 30 دقیقه‌ای روی حرارت غیرمستقیم، با مقداری نبات میل کرد.

 
دکتر غلامرضا کرد افشاری، ستاد دانشکده طب سنتی دانشگاه تهران