احادیثی گهربار درباره وظایف فرزندان در قبال والدین

رسول خدا(ص) فرمود: نگاه محبت آمیز فرزند به پدر و مادرش عبادت است.

احادیثی در مورد وظایف فزرندان در قبال والدین

احادیثی که در این مقاله مطالعه می کنید، ما را با گوشه ای از وظایفمان در قبال پدر و مادرمان آشنا می کند.

برترین اعمال
قال الصادق(ع): افضل الاعمال الصلاه لوقتها، و بر الوالدین و الجهاد فی سبیل الله.
امام صادق(ع) فرمود: برترین کارها عبارتست از: 1 – نماز در وقت 2 – نیکی به پدر و مادر 3 – جهاد در راه خدا.
بحار الانوار، ج 74، ص 85.

_____________________________________
محبوبترین کارها
عن ابن مسعود قال: سئلت رسول الله(ص): ای الاعمال احب الی الله عز و جل؟ قال: الصلاه لوقتها، قلت ثم ای شی ء؟

قال: بر الوالدین، قلت: ثم ای شی ء؟ قال: الجهاد فی سبیل الله.

ابن مسعود می گوید: از پیامبر گرامی(ص) سؤال کردم محبوبترین کار پیش خدا کدام است؟
فرمود: نماز در وقت،گفتم: بعد از آن چه چیز؟
فرمود: نیکی به پدر و مادر،گفتم: بعد از آن چه چیز،فرمود: جهاد در راه خدا.
بحار الانوار، ج 74، ص 70.

 _____________________________________
نگاه به پدر و مادر
قال رسول الله(ص):
ما ولد بار نظر الی ابویه برحمه الا کان له بکل نظره حجه مبروره. فقالوا: یا رسول الله و ان نظر فی کل یوم مائه نظره؟
قال: نعم، الله اکبر و اطیب.

پیامبر خدا(ص) فرمود:
هر فرزند نیکو کاری که با مهربانی به پدر و مادرش نگاه کند در مقابل هر نگاه، ثواب یک حج کامل مقبول باو داده می شود، سؤال کردند، حتی اگر روزی صد مرتبه به آنها نگاه کند؟
فرمود: آری خداوند بزرگتر و پاکتر است.
بحار الانوار، ج 74، ص 73.

  _____________________________________
اطاعت از والدین
قال رسول الله(ص): من اصبح مطیعا لله فی الوالدین اصبح له بابان مفتوحان من الجنه و ان کان واحدا فواحدا.
پیامبر خدا(ص) فرمود: کسی که دستور الهی را در مورد پدر و مادر اطاعت کند، دو درب از بهشت برویش باز خواهد شد، اگر فرمان خدا را در مورد یکی از آنها انجام دهد یک درب گشوده می شود.
کنز العمال، ج 16، ص 467.

_____________________________________
عظمت پدر و مادر
عن ابی الحسن الرضا(ع) قال:
ان الله عز و جل امر بثلاثه مقرون بها ثلاثه اخری: امر بالصلاه و الزکاه، فمن صلی و لم یزک لم تقبل منه صلاته و امر بالشکر له و للوالدین، فمن لم یشکر والدیه لم یشکر الله، و امر باتقاء الله و صله الرحم، فمن لم یصل رحمه لم یتق الله عز و جل.

امام رضا(ع) فرمود:
خداوند متعال فرمان داده سه چیز همراه سه چیز دیگر انجام گیرد:
1 – به نماز همراه زکات فرمان داده است، پس کسی که نماز بخواند و زکات نپردازد نمازش نیز پذیرفته نمی شود.
2 – به سپاسگزاری از خودش و پدر و مادر فرمان داده است، پس کسی که از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند، خدا را شکر نکرده است.
3 – به تقوای الهی فرمان داده و به صله رحم، پس کسی که صله رحم انجام ندهد تقوای الهی را هم بجا نیاورده است.
بحار الانوار، جلد 74، ص 77.

_____________________________________

بزرگترین واجب
قال امیر المؤمنین علی(ع): بر الوالدین اکبر فریضه.
امیر المؤمنین علی(ع) فرمود:بزرگترین و مهمترین تکلیف الهی نیکی به پدر و مادر است.
میزان الحکمه، ج 10، ص 709.

_____________________________________
احترام پدر و مادر
قال الصادق(ع): بر الوالدین من حسن معرفه العبد بالله اذ لا عباده اسرع بلوغا بصاحبها الی رضی الله من حرمه الوالدین المسلمین لوجه الله تعالی.

امام صادق(ع) فرمود:نیکی به پدر و مادر نشانه شناخت شایسته بنده خداست. زیرا هیچ عبادتی زودتر از رعایت حرمت پدر و مادر مسلمان به خاطر خدا انسان را به رضایت خدا نمی رساند.
بحار الانوار، ج 74، ص 77.

 _____________________________________
ارزش اطاعت از پدر و مادر
قال رسول الله(ص): العبد المطیع لوالدیه و لربه فی اعلی علیین.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: بنده ای که مطیع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قیامت در بالاترین جایگاه است.
کنز العمال، ج 16، ص 467.

 _____________________________________
پرداخت بدهی والدین
عن رسول الله(ص): من حج عن والدیه او قضی عنهما مغرما بعثه الله یوم القیامه مع الابرار.
رسول خدا(ص) فرمود: کسی که به نیت پدر و مادرش حج انجام دهد یا بدهکاری آنها را بپردازد خداوند او را در روز قیامت با نیکان بر می انگیزد.
کنز العمال، ج 16، ص 468.

 _____________________________________
خشنودی پدر و مادر
قال رسول الله(ص): من ارضی والدیه فقد ارضی الله و من اسخط والدیه فقد اسخط الله.
پیامبر اکرم(ص) فرمود: آنکه پدر و مادرش را خشنود کند، خدا را خشنود کرده و کسی که پدر و مادر خود را به خشم آورد، خدا را به خشم آورده است.
کنز العمال، ج 16، ص 470.

_____________________________________
عاقبت نیکی به پدر و مادر
عن الصادق(ع) قال:
بینا موسی بن عمران یناجی ربه عز و جل اذ رای رجلا تحت عرش الله عز و جل فقال: یا رب من هذا الذی قد اظله عرشک؟
فقال: هذا کان بارا بوالدیه، و لم یمش بالنمیمه.

امام صادق(ع) فرمود:
هنگامی که حضرت موسی(ع) مشغول مناجات با پروردگارش بود، مردی را دید که در زیر سایه عرش الهی در ناز و نعمت است، عرض کرد: خدایا این کیست که عرش تو بر او سایه افکنده است؟
خداوند متعال فرمود: او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و هرگز سخن چینی نمی کرد.
بحار الانوار، ج 74، ص 65.

_____________________________________
پدر و مادر و افزایش عمر و روزی

قال رسول الله(ص):
من احب ان یمد له فی عمره و ان یزاد فی رزقه فلیبر والدیه و لیصل رحمه.

پیامبر خدا(ص) فرمود:
کسی که دوست دارد عمرش طولانی و روزیش زیاد شود، نسبت به پدر و مادرش نیکی کند و صله رحم بجای آورد.
کنز العمال، ج 16، ص 475.

_____________________________________
آثار نیکی به پدر و مادر
عن حنان بن سدیر قال: کنا عند ابی عبد الله(ع) و فینا میسر فذکروا صله القرابه فقال ابو عبد الله(ع): یا میسر قد حضر اجلک غیر مره و لا مرتین، کل ذلک یؤخر الله اجلک، لصلتک قرابتک، و ان کنت ترید ان یزاد فی عمرک فبر شیخیک یعنی ابویک.

حنان بن سدیر می گوید: در حضور امام صادق(ع) بودیم که میسر هم در میان ما بود، از رابطه خویشاوندی سخن به میان آمد، امام صادق(ع) فرمود:
ای میسر چند بار اجل و مرگ تو فرا رسیده و هر بار خداوند آن را به خاطر صله رحم با خویشاوندانت تاخیر انداخته است، اگر می خواهی خداوند عمر تو را زیاد کند به پدر و مادرت نیکی کن.
بحار الانوار، ج 74، ص 84.

_____________________________________
انس با پدر و مادر
فقال رسول الله(ص): فقر مع والدیک فوالذی نفسی بیده لانسهما بک یوما و لیله خیر من جهاد سنه.
مردی خدمت پیامبر اکرم(ص) آمد و گفت: پدر و مادر پیری دارم که به خاطر انس با من مایل نیستند به جهاد بروم، رسول خدا(ص) فرمود:پیش پدر و مادرت بمان، قسم به آنکه جانم در دست اوست انس یکروز آنان با تو از جهاد یکسال بهتر است. (البته در صورتی که جهاد واجب عینی نباشد).

بحار الانوار، ج 74، ص 52.

_____________________________________
اول نیکی به مادر
عن ابی عبد الله(ع) قال: جاء رجل الی النبی(ص) فقال: یا رسول الله من ابر؟
قال(ص): امک،قال: ثم من؟
قال(ص): امک،قال: ثم من؟
قال(ص): امک،قال: ثم من؟
قال(ص): اباک.

امام صادق(ع) فرمود:
مردی خدمت پیامبر(ص) آمد و گفت: ای رسول خدا به چه کسی نیکی کنم؟
فرمود: به مادرت، عرض کرد، بعد از او به چه کسی؟
فرمود: به مادرت، گفت: سپس به چه کسی؟
فرمود: به مادرت، سؤال کرد: سپس به چه کسی؟
فرمود: به پدرت؟
بحار الانوار، ج 74، ص 49.

_____________________________________
نتیجه نیکی به پدر و مادر
عن رسول الله(ص) قال: بروا اباءکم یبرکم ابناءکم، عفوا عن نساء الناس تعف نسائکم.

رسول خدا(ص) فرمود:
به پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان به شما نیکی کنند، از زنان مردم چشم پوشی کنید تا دیگران نسبت به زنهای شما چشم پوشی کنند.
کنز العمال، ج 16، ص 466.

 _____________________________________
حق پدر
عن ابی الحسن موسی(ع) قال: سال رجل رسول الله(ص): ما حق الوالد علی ولده؟ قال: لا یسمیه باسمه، و لا یمشی بین یدیه، و لا یجلس قبله و لا یستسب له.

از امام کاظم(ع) نقل شده که فرمود:
مردی از پیامبر خدا(ص) سؤال کرد: حق پدر بر فرزند چیست؟ حضرت فرمود: 1 – او را با نام صدا نکند 2 – در راه رفتن از او جلو نیفتند. 3 – قبل از او ننشیند. 4 – کاری انجام ندهد که مردم پدرش را فحش بدهند.
بحار الانوار، ج 74، ص 45.

 _____________________________________
سفر برای نیکی به پدر و مادر
قال رسول الله(ص):
سر سنتین بر والدیک، سر سنه صل رحمک.
پیامبر خدا(ص) فرمود:
دو سال راه برو به پدر و مادرت نیکی کن، یکسال راه برو و صله رحم انجام بده، (یعنی اگر پدر و مادرت در فاصله دوری هستند که دو سال باید راه بروی تا به آنها برسی و نیکی کنی ارزش دارد).
بحار الانوار، ج 74، ص 83.

 _____________________________________
عبادت در نگاه
قال رسول الله(ص):نظر الولد الی والدیه حبا لهما عباده.
رسول خدا(ص) فرمود: نگاه محبت آمیز فرزند به پدر و مادرش عبادت است.
بحار الانوار، ج 74، ص 80.

  _____________________________________
رفتار با والدین
عن ابی ولاد الحناط قال: سالت ابا عبد الله(ع) عن قول الله:«و بالوالدین احسانا» 
فقال: الاحسان ان تحسن صحبتهما و لا تکلفهما ان یسالاک شیئا هما یحتاجان الیه.

ابی ولاد می گوید: معنای آیه «و بالوالدین احسانا» را از امام صادق(ع) پرسیدم، فرمود:
احسان به پدر و مادر اینست که رفتارت را با آنها نیکو کنی و مجبورشان نکنی تا چیزی که نیاز دارند از تو بخواهند. «یعنی قبل از درخواست آنان » نیازشان را برطرف کنی ».
بحار الانوار، ج 74، ص 79.

_____________________________________
وظیفه در برابر والدین
قال ابو عبد الله(ع): لا تملا عینیک من النظر الیهما الا برحمه و رقه، و لا ترفع صوتک فوق اصواتهما، و لا یدیک فوق ایدیهما و لا تتقدم قدامهما.
امام صادق(ع) فرمود:چشمهایت را جز از روی دلسوزی و مهربانی با پدر و مادر خیره مکن و صدایت را بلندتر از صدای آنها نکن دستهایت را بالای دستهای آنها مبر، و جلوتر از آنان راه مرو.
بحار الانوار، ج 74، ص 79.

_____________________________________
نیابت از پدر و مادر
قال ابو عبد الله(ع): ما یمنع الرجل منکم ان یبر والدیه حیین او میتین، یصلی عنهما و یتصدق عنهما و یحج عنهما و له مثل ذلک، فیزیده الله(عز و جل) ببره و صلاته خیراً کثیراً.

امام صادق(ع) فرمود: چه چیز مانع شخص می شود وقتی که پدر و مادرش زنده یا مرده اند به آنها نیکی کند، باین صورت که به نیت آنها نماز بخواند، صدقه بدهد، حج بجا بیاورد و روزه بگیرد، زیرا اگر چنین کند ثواب آنها به پدر و مادر می رسد و به خود شخص هم همانقدر ثواب داده می شود، به علاوه خداوند متعال به واسطه کارهای نیک و نماز او خیر زیادی به او عطا می کند.
بحار الانوار، ج 74، ص 46.

_____________________________________

 نیکی به والدین بد
عن ابی جعفر(ع) قال: ثلاث لم یجعل الله (عز و جل) لاحد فیهن رخصه اداء الامانه الی البر و الفاجر و الوفاء بالعهد للبر و الفاجر و بر الوالدین برین کانا او فاجرین.

امام باقر(ع) فرمود: در سه چیز خداوند متعال به احدی اجازه ترک آنها را نداده است.
1 – ادای امانت به مرد نیکوکار و فاسق.
2 – وفای به عهد و پیمان نسبت به نیکوکار و فاسق.
3 – نیکی به پدر و مادر، نیکو کار باشند یا فاسق و لا ابالی.
بحار الانوار، ج 74، ص 56.

منبع: hawzah.net