در چه موارد و جاهایی سلام دادن مکروه است؟

1397-07-29

برخی از فقها می گویند سلام کردن به نمازگزار مکروه است

سلام کردن به چه اشخاصی مکروه یا حرام است؟
سلام کردن از جمله مستحباتی است که در دین بر آن تأکید فراوانی شده است.[1] اما در برخی موارد، این عمل، استحباب خود را از دست داده و مکروه به شمار می‌رود. از جمله مواردی که سلام کردن مکروه است عبارت است از:

1. سلام کردن مردان به زنان جوان: در سیره امام علی(ع) آمده است که ایشان مانند پیامبر(ص) به زنان سلام می‌کرد، ولی از سلام کردن به زنان جوان کراهت داشت.[2]

2. سلام کردن به نمازگزار: برخی از فقها با جمع بین روایات مربوط به سلام کردن به نمازگزار، به این نتیجه رسیده‌اند که سلام کردن به نمازگزار مکروه است.[3] با این حال؛ برخی از فقها، نهی از سلام بر نمازگزار را نهی ارشادی دانسته و لذا آن‌را مکروه ندانسته‌اند.[4]

3.کسی که در حال تشییع جنازه است.

4.کسی که در حال رفتن به نماز جمعه است و کسی که در حمام است.[5] درباره علت این کراهت گفته شده که دو گروه اول به دلیل این که نباید معطل شوند، سلام کردن به آنان مکروه است و گروه آخر به دلیل این‌که سلام کردن به او معمولاً همراه با نگاه کردن به آن شخص است و نگاه به او و مطلع شدن از احوال او کار خوشایندی نیست، از این امر نهی شده است. البته ممکن است که بگوییم، سلام کردن این افراد به دیگران مکروه است.[6]

درباره برخی دیگر از گروه‌ها نیز روایاتی وجود دارد که توصیه به آن می‌کند که به آنان سلام ندهیم. این توصیه‌ها از دیدگاه برخی[7] دلالت بر حرمت دارد. این افراد عبارت‌اند از:
1. قماربازان.
2. شرابخواران.
3. کسانی که اهل بربط و طنبور از آلات موسیقی هستند.
4. کسانی که به شوخی و برای سرخوشی به مادران مردم فحش و ناسزا می‌گویند.
7. شاعران؛ البته منظور شاعرانی است که اشعارشان حول موضوعات و امور باطل است.
6. یهودیان و مسیحیان.[8]

درباره سلام به اهل کتاب در برخی روایات آمده که اگر رابطه با آنان برای انسان لازم است،[9] در این حالت سلام کردن به آنها اشکالی ندارد.[10] در قرآن کریم نیز توصیه شده که در صورت مشاهده نکردن دشمنی از طرف آنان، ما نیز می‌توانیم به آنها محبت کنیم[11] و سلام نیز نوعی محبت است.

سلام کردن به شخص وهابی، اگر این شخص ناصبی[12] نباشد، اشکالی ندارد؛ زیرا در روایات شخص ناصبی از اهل کتاب نیز بدتر دانسته شده است.[13] و نیز به این دلیل که سلام کردن پیام دوستی به طرف مقابل دارد و این در حالی است که ما وظیفه داریم که با دشمنان اهل‌بیت(ع) دشمن بوده و نسبت به آنان بغض و دشمنی داشته باشیم.[14]

————————
پی نوشت
[1]. ر. ک: شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج 12، ص 57، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 2، 648، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق؛ ر. ک: 11032.
[3]. ر. ک: موسوی خویی، سید ابو القاسم، موسوعه الإمام الخوئی، ج 15، ص 457 – 458، قم، مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ اول، 1418ق؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، احکام نوجوانان، ص 171، قم، راسخون، چاپ پانزدهم، 1424ق.
[4]. اراکی، محمد علی، کتاب الصلاه، ج 2، ص 395، قم، دفتر مؤلف، چاپ اول، 1421ق.
[5]. الکافی، ج 2، ص 646.
[6]. طباطبایی قمّی، سید تقی‌، مبانی منهاج الصالحین‌، ج 2، ص 466، قم، منشورات قلم الشرق‌، چاپ اول، 1426ق.
[7]. وسائل الشیعه، ج 12، ص 77.
[8]. شیخ صدوق، خصال، ج 1، ص 331، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.
[9]. حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 311، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1413ق.
[10]. حکم سلام به غیر مسلمانان و جواب آن 21104
[11]. ممتحنه، 8.
[12]. معنای ناصبی و سلفی 42958
[13]. کافی، ج 5، ص 351.
[14]. «وَ عَدوٌ لِمَن عادا کُم»؛ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص 177، نجف اشرف، دار المرتضویه، چاپ اول، 1356ش.