همه چیز درباره هنر ایرانی چشمه دوزی

چشمه دوزی

چشمه دوزی از قدیمی ترین سوزن دوزی های استان اصفهان به شمار می رود که معمولا برای کتان های سفید یا رنگی با نخ همرنگ و برخی مواقع با نخ های رنگارنگ بدون نخ کشی پارچه دوخته می شود . برای شناخت بیشتر این هنر کهن مطالب را دنبال کنید.

توضیحات تکمیلی در زمینه چشمه دوزی 

چشمه دوزی در کرمانشاه و اصفهان از قدیمی ترین هنرها می باشد . در چشمه دوزی ، ساده بودن طرح بسیار حائز اهمیت می باشد. طرح های چشمه دوزی به صورت معمول به وسیله نقشه و شمارش الیاف کتان انجام می شود . زیبایی طرح بر روی پارچه علاوه بر نقش به ظرافت و تمیزی کار نیز وابسته می باشد.

عکسی از پارچه چشمه دوزی شده

برای پیاده کردن سوزن دوزی از نوع چشمه دوزی یک نخ به صورت چهار خانه از پارچه کشیده می شود و سپس چهارخانه را همانند ژور یا نقش های دیگر پر می کنند.

چشمه دوزی را می توان با برو دری دوزی و قلاب ‌دوزی انجام داد. در اصفهان خیلی ها از نقش های قلمکار بهره می برند و گاهی هم  بته، جقه و طرح های مانند آن ها را در بین چشمه دوزی با قلاب می دوزند.

درویش دوزی تقریبا شبیه به چشمه دوزی می باشد ، با این تفاوت که در دوریش دوزی نسبت به چشمه دوزی از نخ کشی کمتر استفاده می شود.

مدل های مختلف چشمه دوزی 

برای چشمه دوزی از مدل های مختلفی استفاده می شود

چشمه دوزی انواع مختلفی دارد اما اکثرا به دو روش صورت می گیرد . در اولین شیوه ،  تار و پود قسمتی از پارچه را با کشیدن  خارج می کنند و پس از آن با بخیه زدن چشمه هایی را با طرح های مختلف و متنوع از جمله نقش های هندسی و بته جقه به وجود می آوردند. در مدل دوم  ، بدون بیرون کشیدن نخ با استفاده از ابزار هایی  مانند درفش ابتدا روزنه هایی به شکل گل و ساقه در پارچه ایجاد می کنند و سپس بخیه هایی را  محکم می دوزند که تار و پود ها به اطراف کشیده شوند و روزنه به چشمه هایی تبدیل شود ،  شکل این روزنه ها حالت گرد ، بیضی یا بادامی دارد که به صورت دلخواه انتخاب می گردند.

تاریخ کهن چشمه دوزی

تاریخچه این دوخت و هنر را می توان به ایرانیان مرتبط دانست، به این دلیل که از  زمان های گذشته و بسیار قدیم تا هم اکنون این نوع دوخت در اصفهان بسیار هنرمند و طرفدار دارد. به صورت کلی این نوع دوخت سابقه بسیار قدیمی ای در ایران دارد. سوزن دوزی از دوره ی قبل از اسلام شروع شده است و در دوران اسلامی به اوج شکوفایی خود دست یافته است.

در زمان ‌های قدیم که بانوان برای حجاب گرفتن بیشتر از روبند هایی استفاده می ‌کردند ،  روبند هایشان را به وسیله این نوع دوخت تزئین می‌کردند که به این طریق نمای آن ها مزین می گردید .

سوزن دوزی های شبیه به چشمه دوزی

چشمه دوزی به صورت معمول به شبکه دوزی، اشرفی دوزی، ستاره دوزی، گل اشرفی و قلاب دوزی شبیه می باشد.

موارد مورد نیاز برای انجام چشمه دوزی

– پارچه کتانی ایرانی با بافت ساده و تار و پود عمود بر هم.

– نخ ، در بیشتر موارد از نخ ابریشم تابیده دمسه و نخ عمامه برای چشمه دوزی استفاده می‌شود.

انتخاب رنگ پارچه و نخ عمامه، بستگی به سلیقه‌ی فرد دوزنده دارد.

موارد مورد نیاز برای چشمه دوزی (طرح و رنگ سلیقه ای می باشد)

طرح و نقش چشمه دوزی

در این نوع سوزن دوزی بیشتر از طرح‌ هایی چون: بته جقه، نقش ترنج، سر ترنج،  نیم ترنج، شمسه‌ ای، انواع گل ‌ها، ستاره، گل و بوته بهره برداری می شود.

کاربرد چشمه دوزی 

از این نوع دوخت بیشتر برای رو میزی، رو کرسی، پرده، جای قرآن، رو تختی، دستمال سفره، زیر بشقابی ، کوسن ، روبند ، آستین لباس ، لبه های دمان استفاده می‌ شود.