نقد و بررسی فیلم بادیگارد

1395-01-15

با مجله اینترنتی گلثمین در یک مطلب تازه از سینما همراه باشید :

خلاصه داستان:

حیدر ذبیحی ( پرویز پرستویی ) محافظ پا به سن گذاشته ای است که پس از سالها حفاظت از جان افراد مهم کشور، حالا به حفاظت یک دانشمند هسته ای گمارده شده است اما…

کارگردان :

ابراهیم حاتمی کیا : متولد 1340 در تهران و یکی از شناخته شده ترین فیلمسازان پس از انقلاب اسلامی می باشد. حاتمی کیا سازنده آثار مشهوری از جمله « دیده بان » ، « آژانس شیشه ای » و « مهاجر » بوده که همواره در نظرسنجی ها به عنوان فیلمهای محبوب مردم و منتقدین شناخته شده اند.

درباره فیلم « بادیگارد » :

انکار این نکته که ابراهیم حاتمی کیا یکی از تاثیرگذارترین فیلمسازان پس از انقلاب می باشد غیرممکن است. وی سازنده آثار ارزشمندی همچون « دیده بان » و « مهاجر » بوده و همچنین با ساخت آثار غیر مرتبط با دفاع مقدس، نشان داده که ملودرام را هم به خوبی می شناسد و می تواند قصه گوی بسیار خوبی برای مخاطبش باشد. اما مشکل فیلم « بادیگارد » اینجاست که مسائلی خارج از حوزه سینما در ساخت و شکل گیری فیلم دخیل بوده که اثر را به فیلمی سفارشی مبدل می نماید.

ابراهیم حاتمی کیا بر خلاف دهه های قبل، اینبار تحت تاثیر مستقیم عوامل بیرونی و دیدگاه های سیاسی اش، « بادیگارد » را کارگردانی کرده است. فیلمی که از جنبه های اکشن و فیلمسازی قطعا تماشایی است اما به حدی فیلمنامه سفارشی و نخ نما شده ای دارد که لذت تماشای توانایی های فیلمسازی حاتمی کیا را از تماشاگر سلب می نماید.

قهرمان « بادیگارد » مرد با تجربه ای به نام حیدر ذبیحی است که تاکید دارد یک محافظ است نه بادیگارد! در افکار حیدر ذبیحی می توان محافظ را کسی معرفی کرد که از آرمان ها محافظ می نماید اما بادیگارد صرفا فردی است که به حفاظت گمارده می شود و مهم نیست که چه آرمانی را دنبال می کند. این دیدگاه حیدر در ابتدای فیلم این پیغام را به گوش مخاطب می رساند که قرار است با شخصیت موعظه گر مواجه باشیم؛ همانند آنچه که به نوعی دیگر در سالهای گذشته در « آژانس شیشه ای » شاهدش بوده ایم.

اما با پیشرفت داستان متوجه می شویم که وضعیت از آنچه که فکر می کردیم به مراتب وخیم تر است. اینبار آدمهای گوناگونی در « بادیگارد » وجود ندارند و این تنها حیدر ذبیحی است که یکه تازی می کند. شخصیت های مکمل داستان – مخصوصا همسرش – بی آنکه تاثیری در روند فیلمنامه داشته باشند و یا حضورشان کمکی به پیشبرد داستان کند، صرفا به جلوی حیدر ذبیحی می آیند تا او را مجاب کنند دیالوگ قصاری در ارتباط با حفظ ارزش ها بر زبان بیاورد و با نیشخندی معنادار، بگوید که ارزش ها در حال نابودی است!

فرمول قهرمان پروری در سینما معمولا به قربانی بودن قهرمان داستان می گذرد. در واقع در این سیستم قهرمان پروری، قهرمان داستان از طرف اجتماعی خویش ترد می شود و تصمیم می گیرد به تنهایی توفیق اجباری را برای خویش رقم بزند چراکه دیگران از درک وی عاجز هستند. اما در فیلم ابراهیم حاتمی کیا، شخصیت اصلی به دلایلی نامعلوم از تمام افرادی که ملاقات می کند طلبکار است! او بیشتر از اینکه یک محافظ باشد، یک فرد همواره طلبکار است که با شعارهایی کر کننده دائما دوران گذشته را یادآوری می کند.

نکته جالب درباره پرورش این قهرمان این است ابراهیم حاتمی کیا وی را کاملا از مردم جدا کرده و در اندک زمانی هم که حیدر در مکان عمومی مشاهده می شود، با اعمالی خشونت بار با دیگران رفتار می کند! در یکی از بدترین و عجیب و غریب ترین سکانس های فیلم، حیدر که مجروح شده و نیاز به پانسمان دارد، در خانه و توسط همسر و دخترانش درمان می شود و نحوه فیلمبرداری این نما اشاره مستقیمی مقدس جلوه دادن حیدر ذبیحی و رسالت او برای انجام کار دارد! اینکه چطور و با چه منطقی می توان در یک اثر اکشن که قهرمانش یک محافظ است، اینچنین تعریفی از پرداخت شخصیت قهرمان به مخاطب ارائه داد و آن را مقدس جلوه داد، سوالی است که احتمالا فقط ابراهیم حاتمی کیا می تواند پاسخ آن را دهد.

اما فیلم خوشبختانه در بخش اکشن کمبودهای فیلمنامه را جبران کرده و مخصوصا در سکانس های تعقیب و گریز، هیجان را به فیلم منتقل می کند. حاتمی کیا که امکانات بسیار مناسبی برای ساخت « بادیگارد » در اختیارش قرار گرفته، به خوبی از آنها بهره گرفته و نتیجه این شده که « بادیگارد » در بخش اکشن قطعا یکی از هیجان انگیزترین فیلمهای سال است و تماشای اکشن فیلم هیجان زیادی به مخاطب منتقل خواهد کرد.

پرویز پرستویی در نقش حیدر ذبیحی، بازی بسیار خوب، اما قبلا دیده شده، از خود به نمایش گذاشته است. پرستویی قطعا ستاره فیلم است و توانسته « بادیگارد » را در بخش های ملودرام به جلو هدایت نماید؛ اما حیدر ذبیحی، شخصیتی نیست که پرویز پرستویی با آن به خاطر سپرده شود. دیگر بازیگران فیلم نیز همانطور که اشاره شد، نقش چندانی در داستان ندارند و حضور برخی از آنها نیز کاملا زائد به نظر می رسد.

« بادیگارد » در بخش اکشن کیفیت مناسبی دارد اما زمانی که صحبت از فیلمنامه و سینما می شود، به حدی سفارشی و اغراق شده است که مخاطب را از خود می راند. ابراهیم حاتمی کیا که قطعا فیلمساز ارزشمند کشورمان می باشد، در جدیدترین ساخته اش بیش از هر زمان دیگری سیاست و جناح بندی های رایج آن را به داستان اضافه کرده. نتیجه اینکار این شده که « بادیگارد » را نمی توان حاصل هنر فیلمسازش دانست و به نظر می رسد آنچه که بر پرده نقره ای نقش بسته، حاصل بازیهای سیاسی است که حالا از اجتماع خارج شده و خودش را به پرده سینما رسانده است تا بتواند توسط فیلمسازی کاربلد، سهم مهمی در سینما داشته باشد.

منتقد : میثم کریمی

سایت ” مووی مگ ”

نام فیلم : بادیگارد