فیلم های ایرانی که با مشارکت خارجی ها ساخته شد

روزنامه سینما: جذب سرمایه خارجی یکی از مهم ترین اتفاقاتی است که می تواند برای سینمای ایران رخ بدهد؛ این نه فقط در حوزه سینما بلکه در سایر حوزه های اقتصادی و صنعتی نیز دارای ارزش و اهمیتی بدیهی است. اگر زمانی قرار باشد نگاهی به پرونده تولیدات سینمای ایران صورت بگیرد، به سختی می توان اسامی فیلم هایی را یافت که با بودجه و سرمایه ای از خارج کشور ساخته شده باشند. از نمونه های متاخر آن می توان به «رستاخیز» ساخته احمدرضا درویش یا «سلام بمبئی» قربان محمدپور اشاره کرد. فیلم نخست تاکنون امکان نمایش عمومی به دست نیاورده است و فیلم دوم یکی از شانس های اکران در سال جاری محسوب می شود.

زمانی که نگاهی به مجموعه فیلم هایی که به شکل محصول مشترک ساخته شده اند انداخته شود، این نکته روشن می شود که اغلب این فیلم ها در «جریان اکران داخلی چندان نتوانسته اند به موفقیتی دست پیدا کنند. در ادامه مروری خواهیم داشت بر اسامی برخی از فیلم هایی که به عنوان محصول مشترک در سینمای ایران تولید شده اند.

رستاخیز

«رستاخیز» که با نام روز رستاخیز هم شناخته می شود، اثری به نویسندگی و کارگردانی احمدرضا درویش است که در سال 1391 با سرمایه ای خارجی تولید شد. «رستاخیز» در سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر در 11 بخش نامزد دریافت سیمرغ بلورین بود و در نهایت در هشت بخش از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برنده سیمرغ بلورین شد.

این فیلم در دوم دی ماه 1392 در سینما فرهنگ با حضور برخی از اعضای دولت، اکران خصوصی شد و در 16 بهمن 1392 در کاخ جشنواره فجر هم زمان با برگزاری سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد.

روز اکران عمومی فیلم را البته می توان روز پایانی نمایش آن هم محسوب کرد. فیلم درویش در روز 24 تیر 1394 با وجود داشتن مجوزهای لازم و مجوز قانونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به اکران عمومی درآمد اما ساعاتی پس از آن از پرده سینماها به پایین کشیده شد.

همچنان امیدواری ها برای به سرانجام رسیدن «رستاخیز» و اکران عمومی آن ادامه دارد. تازه ترین سخنان حجت الله ایوبی، رییس سازمان سینمایی هم حکایت از آن دارد که امکان برطرف شدن مشکلات اکران فیلم درویش خیلی بعید نیست و می توان توقع داشت در ماه های آتی دوباره این فیلم به پرده نمایش بازگردد.

تهیه کننده فیلم درویش، تقی علیقلی زاده و سرمایه گذاران آن موسسه فرهنگ تماشا، شرکت دلتا مدیا و شرکت آکو افالز از کشورهای ایران، کویت و انگلستان هستند که با هدف ترویج فرهنگ عاشورا در فیلم «رستاخیز» سرمایه گذاری کردند. مطالعات فیلم پس از تولید «دوئل» فیلم قبلی درویش از سال 1383 آغاز شد. پس از یک سال پیش تولید از شانزدهم بهمن 1388 هم زمان با اربعین حسینی، فیلمبرداری فیلم در شهرستان بم آغاز شد و پس از پشت سر گذاشتن بیش از 250 جلسه فیلمبرداری در شهرهایی چون بم و شهداد کرمان، شاهرود، اصفهان، رباط کریم، کاشان، فومن و تهران در تاریخ 12 دی ماه 1389 فیلمبرداری به پایان رسید. این فیلم در سال 1391 آماده نمایش شد.

تدوین این فیلم توسط طریق انوار، تدوینگر نامزد اسکار بهترین تدوین 2010 برای فیلم «سخنرانی پادشاه» صورت گرفت. تمام مراحل فنی و تکنیکی این فیلم در استودیو مولینر در لندن انجام شده است. موسیقی فیلم توسط استفن واربک آهنگ ساز برجسته و برنده اسکار برای موسیقی فیلم «شکسپیر عاشق» نوشته شده و اجرای آن را ارکستر فیلارمونیک بلژیک بر عهده داشته و در استودیو گلکسی بروکسل ضبط شده است. این فیلم از تکنیک های جلوه های ویژه تصویری سی جی ای بهره می برد و با پرده عریض اسکوپ و بهره مندی از صدای دالبی دیجیتال ساخته شده است.

سلام بمبئی

برخی از دست اندرکاران ساخت فیلم سینمایی «سلام بمبئی» این فیلم را نخستین پروژه بین المللی سینمای ایران می نامند اما واقعیت این است که می توان این فیلم را یکی از چندین محصول مشترک سینمای ایران با سرمایه گذاری خارجی محسوب کرد؛ اما در اصل «سلام بمبئی» نخستین تولید سینمای ایران با مشارکت سینمای هند است.

محمدرضا گلزار، بازیگر اصلی این فیلم سینمایی است؛ او در گفتگویی که پیش از این داشت در مورد این که فیلم را می توان محصول مشترک نامید، گفت: «صرفا این طور نبوده که چند بازیگر بالیوودی در این فیلم حضور داشته باشند بلکه کاملا به صورت مشترک تهیه و تولید می شود. بیشتر فیلمبرداری کار در هندوستان است و بخش اندکی از آن (حدود 10 درصد از کار) در ایران فیلمبرداری خواهد شد و من و آقای بنیامین بهادری بازیگران ایرانی این فیلم هستیم. همچنین خانم دیا میرزا همراه آقای گلشن گروور که یکی از بدمن ترین بازیگران تاریخ سینمای هند است در این فیلم حضور دارند. از همکاری با بالیوود و پروژه «سلام بمبئی» خوشحالم و امیدوارم با سهمی که در این پروژه دارم، پرچم ایران را در دیگر کشورهای دنیا به اهتزاز درآوریم. همکاری ایران و هند در «سلام بمبئی» اتفاق بزرگی است چون شرکت موشن پیکچرز کارهای سینمایی بسیار بزرگی انجام داده و قرارداد با این شرکت بزرگ فیلمسازی به نفع سینمای ایران خواهد بود.»

گذشته

فیلم سینمایی «گذشته» به کارگردانی اصغر فرهادی، از جمله آثار کارگردانان ایرانی است که با بودجه ای خارجی تولید شده است. این فیلم، نامزد نخل طلای جشنواره فیلم کن شد و به نمایندگی از سینمای ایران برای دریافت اسکار 2013 بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان به آکادمی اسکار معرفی شد اما به میان نامزدهای دریافت این جایزه راه پیدا نکرد.

ششمین فیلم سینمایی فرهادی داستان چند رابطه با محور اتفاقاتی در گذشته است. یک رابطه به پایان می رسد و دیگری قرار است شروع شود. محور هر دو رابطه ای که به پایان می رسد و رابطه جدیدی که قرار است آغاز شود، زنی به نام ماری (برنیس بژو) است. احمد (علی مصفا) که شوهر دوم ماری است، به خاطر اختلاف با او به ایران بازگشته و پس از چهار سال به دعوت ماری به فرانسه فرا خوانده می شود که می بیند همسرش نیز با مردی تازه به نام سمیر (طاهر رحیم) آشنا شده است؛ پس ماری و احمد با یک طلاق توافقی – با توجه به نداشتن بچه ای مشترک از خود – از هم جدا می شوند اما مشکل لوسی (دختر بزرگ ماری از همسر اولش) با ازدواج جدید مادرش و اتفاقی که برای سلین – همسر اول سمیر – افتاده است، گذشته ای را ایجاد کرده که به راحتی نمی توان از آن عبور کرد. این فیلم که در اکران ایران هم موفق ظاهر شد، همزمان با اکران جهانی نیز توانست به موفقیت هایی در فروش دست پیدا کند.

نیلوفر

«نیلوفر» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی سابین ژمایل و تهیه کنندگی فرشته طائرپور و ژان برهات ساخته سال 1385 است. این فیلم داستان یک دختربچه عراقی است که در سر رؤیای درس خواندن و پزشک شدن را می پروراند. روابط او با افراد خانواده اش به خصوص عموی چوپانش بستر اتفاقات تازه ای می شود.

قفس طلایی

محمد زرین دست که تابعیت آمریکایی نیز دارد، در سال 89 فیلم «قفس طلایی» را به گفته خودش به شکلی مخفیانه در آمریکا جلوی دوربین برد. جنس روایت تعریف شده در این فیلم، ایرانی نیست. قهرمان فیلم قصد دارد بر مبنای سبک زندگی ایرانی در جامعه آمریکایی به دنبال قاتل برادرش بگردد. به گفته کارگردان، فیلم را می توان محصول مشترک ایران و آمریکا محسوب کرد و این جمله در تبلیغات فیلم بارها تکرار شد.

شکار روباه

مجید جوانمرد در سال 87 فیلمی را در ارمنستان جلوی دوربین می برد که تمی جاسوسی داشت. این فیلم جوانمرد را هم می توان در میان تولیداتی محسوب کرد که به صورت مشترک با حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران تولید شده است.

تولدی دیگر

عباس رافعی در سال 86 فیلم «تولدی دیگر» را به عنوان محصولی از سینمای ایران و لبنان مقابل دوربین برد. این فیلم، داستان ملوان جوانی به نام زهیر است.

فرش باد

کمال تبریزی در سال 81 پروژه ای مشترک میان ایران و ژاپن به نام فرش ایرانی ساخت که بالطبع بخش هایی از آن، در ژاپن فیلمبرداری شد. این فیلم اتفاقی جدید در سینمای ایران بود که با وجود بیش از یک دهه از زمان ساخت آن هنوز نتوانسته در موضوعات دیگری تکرار شود. خصوصیت این فیلم در آن است که برای بیان روندی مستند، از داستانی پر مایه استفاده شده که هم دیدنی است و هم به دانسته های مخاطب خود در مورد فرش ایرانی می افزاید.

آشوبگران

یک فیلم عجیب و سخت از محمدرضا اعلامی که بخش هایی از آن را در پاکستان جلوی دوربین برده بود. فیلمی اکشن و حادثه ای که به عنوان محصول مشترک مقابل دوربین رفت. هر چند ظاهرا خبری از سرمایه گذار خارجی در این فیلم نبود.

صدای تیره

بهروز افخمی فیلم «صدای تیره» را در سال 90 در سکوت کامل خبری در کانادا کلید زد. این فیلم که می توان آن را محصولی مشترک میان سینمای ایران و کانادا دانست. در جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد ولی امکان اکران عمومی نیافت.

رقص با رؤیا

فیلم سینمایی «رقص با رؤیا» که به کارگردانی فیلمبردار شناخته شده ایرانی، محمود کلاری ساخته شد، هیچ گاه به مرحله پایانی تولید نرسید. این فیلم را می توان محصول مشترک ایران و آرژانتین دانست. همین تولید مشترک موجب شد فیلم از آرژانتین به ایران برسد و به این ترتیب فیلم کلاری ناتمام باقی بماند.