نقد و بررسی فیلم منچستر کنار دریا ( Manchester by the Sea )

« منچستر کنار دریا » را کنت لانرگن نوشته و کارگردانی کرده که از حیث اعتبار و دانش سینمایی در حال حاضر یکی از برترین های افراد تاریخ سینما محسوب می شود که در قید حیات باقی مانده اند. لانرگن اگرچه تا قبل از « منچستر کنار دریا » تنها 2 فیلم را کارگردانی کرده، اما در نگارش بسیاری از فیلمنامه های مطرح هالیوود در سالهای اخیر مشارکت کرده که منجر به غنی شدن آنها گشته است. اما وسواس او نسبت به کارگردانی باعث شده تا کمتر در این زمینه فعالیتی داشته باشد.

با اینحال اتفاقات مختلفی که در هنگام ساخت « منچستر کنار دریا » رخ داد و نفراتی همچون مت دیمون از حضور در پشت صحنه خودداری کردند، سرانجام باعث شد تا لانرگن دوباره به پشت دوربین بازگشته و اثری را کارگردانی نماید که فیلمنامه آن به دست خودش نوشته شده و درباره موضوعی است که او همواره به آن علاقه داشته و آن بحران عاطفی انسانهاست.

داستان فیلم درباره مرد جوانی به نام لی چندلر ( کیسی افلک ) است که پس از مرگ برادر بزرگترش جوئی ( کایل چندلر ) مجبور می شود تا حضانت پسر برادرش را برعهده بگیرد و می بایست به این منظور به شهر زادگاه خود بازگردد. چندلر که خیلی راغب به بازگشت نیست، در هنگام ورود به شهر با افراد مختلفی از جمله همسر سابقش رندی ( میشل ویلیامز ) که حالا صاحب زندگی جدیدی شده و افراد دیگر مواجه می شود و…

اثر جدید لانرگن درباره اتفاقاتی است که به نظر می رسد دغدغه سالهای اخیر او به شمار می رود و آن دوری و سپس بازگشت به موقعیتی است که شخصیت اصلی داستان از آن فراری بوده است. در « منچستر کنار دریا » لی چندلر به دلایلی از اجتماعی که روزگاری در آن شاد و خرسند بوده فاصله گرفته است و به نظر می رسد در حال فرار از خود گذشته اش می باشد و بازگشت او به نقطه ای که از آن فراری است و مواجه با دلایل انزوایش، هسته فیلم را تشکیل می دهد.

یکی از ویژگی های ارزشمند فیلمنامه لانرگن دکوپاژ صحیح می باشد که در تمام لحظات فیلم به چشم می خورد و باعث می شود تماشاگر احساسات شخصیت ها را باور کرده و در کنار آنان زندگی واقعی اما سرد را تجربه نماید. در « منچستر کنار دریا » آدمهای داستان نه قهرمان هستند و نه ویژگی دارند که بخواهند تماشاگر را غافلگیر نمایند. آنها افراد شکست خورده ای از طبقه کارگر هستند که در زندگی روزمره عادی شان غرق در رنج شده اند و مملوء از کمبودهای احساسی می باشند که حتی برای ابراز آن دچار تردید هستند و آن را در درون خود سرکوب می نمایند و تا زمانی که مجبور نشوند سخنی به میان نمی آورند.

فیلمنامه اثر با تسلط کامل، در اوج غم و ناراحتی زندگی آدمهای درمانده فیلم، شوخی های تلخ و گزنده ای را بکار می گیرد که خنده ای تلخ بر لبان مخاطب جاری می سازد. لبخندی که شادی آفرین نیست و قرار نیست که حال تماشاگر را بهتر نماید بلکه شاید بتوان گفت پوزخندی است که بابت شنیدن سرنوشت زندگی تباه شده آدمهای داستان به سراغ لبان می آید. شوخی هایی تلخی که کاملاً هوشمندانه به تصویر کشیده شده اند و مخاطب نیز به راحتی می تواند ما به ازای بیرونی آن را در زندگی شخصی خویش جستجو نماید.

تسلط فیلمساز بر نحوه روایت غیر خطی داستان نیز از جمله ویژگی های مثبت اثر به شمار می رود که خوشبختانه از کنترل خارج نشده و تماشاگر را آزار نمی دهد. فلشبک های متعددی که در داستان مورد استفاده قرار می گیرد به درستی و بی آنکه در زمانبندی دچار ایراد شوند به تصویر کشیده می شود تا علامت سوال های ذهن تماشاگر درباره گذشته آدمهای داستان برطرف شود و نقطه ابهام برانگیزی بر جای نگذارد. لانگرن شخصیت های داستان را به حال خود رها نکرده و برای آنان جایگاه مشخصی در نظر گرفته که با توجه به اهمیت، پرداخت شده اند.

« منچستر کنار دریا » در بخش بازیگری نیز از جمله برترین های سال محسوب می شود که شانس کیسی افلک را برای اسکار دوچندان می کند. افلک در این فیلم بین شادی و سرزندگی و یاٌس و ناامیدی در تکاپو بوده و هرگز در دوران بازیگری اش تا این حد مسلط به کارش دیده نشده است. سکانس های مشترک او با پسرِ برادرش و صحبت های جالب توجه این دو تماشایی از آب درآمده و نکته حائز اهمیت درباره او این است که وی در این فیلم اغلب با نگاه ناامیدش با مخاطب صحبت می کند؛ نگاهی که تاثیرگذار است و مخاطب را به همدردی وا می دارد. میشل ویلیامز نیز یکی از برترین نقش آفرینی های خود را در این فیلم به نمایش گذاشته است و مخصوصاً یک سکانس مشترک طولانی که با افلک داشته را می توان بارها تماشا کرد و از آن لذت برد. سکانسی که در آن بیشتر از آنکه دیالوگ ها در یاد مخاطب بمانند، بازی با چشمها و حالت صورت ویلیامز و افلک است که مخاطب را غافلگیر می کند.

« منچستر کنار دریا » محصول جدید کارگردان و فیلمنامه نویس کنت لانگرن است که در هالیوود با نام استاد از او یاد می کنند. نویسنده ای که در « منچستر کنار دریا » به خوبی توانسته داستان آدمهای ناراحت را در شرایطی واقعی به تصویر بکشد و کوچکترین استفاده ای هم از قواعد مکتوب رایج سینما نکند. « منچستر کنار دریا » داستان انسانهای پر رنجی است که مرگ را در مقابل چشمان خود دیده اند و کمترین لذت را از زندگی می برند. لانگرن برای این آدمها و پایان روایت زندگی شان به ورطه شعار نمی افتد و پایانی برای آنان متصور می شود که لایق چنین زندگی است و راه گریزی از آن نیست. « منچستر کنار دریا » یک کلاس فیلمسازی به شمار می رود.

منتقد : میثم کریمی

منچستر کنار دریا : Manchester by the Sea

کارگردان : Kenneth Lonergan

نویسنده : Kenneth Lonergan

بازیگران :

Casey Affleck… Lee Chandler

Kyle Chandler… Joe Chandler

Michelle Williams… Randi Chandler

Lucas Hedges … Patrick

رده سنی : R ( مناسب برای افراد بالای 17 سال)

ژانر : درام         

زمان : 137 دقیقه