آشنایی با فنچ ها

فنچ ها بسیار پر سر و صدا هستند

فنچ ها پرندگانی جذاب خود جوش و کاملا بازیگوش هستن که زادگاه آنان استرالیا و بعضی از کشورهای گرمسیری در شرق آسیا نیز می باشد.

فنچ ها پرندگانی جذاب خود جوش و کاملا بازیگوش هستن که زادگاه آنان استرالیا و بعضی از کشورهای گرمسیری در شرق آسیا نیز می باشد از جمله هند و پاکستان و مصر که به تازگی نژادهای دیگری از این پرنده نیز وارد ایران شدند و در اکثر پرنده فروشی ها عرضه می گردند. از آنجایی که قدرت بدنی این پرنده در نگهداری  در خانه خیلی بالاست و می شود از آن به عنوان گونه های مقاوم و کم هزینه در تمامی گونه ها  نام برد پس اگر تا به حال هیچگونه پرنده ای نداشته اید و می خواهید تجربه نگهداری پرنده را داشته باشید فنچ می تواند بهترین گزینش و راحترین پرنده برای نگهداری در منزل باشد. در زیر به گونه ها و آموزش و نگهداری از فنچ می پردازیم.

برخی از گونه های آن نظیر فنچ راه راه بومی استرالیا می باشد و برخی گونه های دیگر در مناطق وسیعی از اروپا پراکنده‌اند. همچنین گونه‌های دیگری از این پرنده را می‌توان در اندونزی و تیمورشرقی به صورت بومی و در آمریکا، پرتغال و پورتوریکو بصورت رها سازی شده یافت. این پرنده در دشت ‏های باز با درخت و درختچه‏ های پراکنده زیست می‏ کنند. اما با مزاحمت‏ های انسان نیز کنار آمده و حتی در جاهایی که زیستگاهشان از بین می‏ رود و جای آن را ساخته‏ های دست بشر می‏ گیرد نیز به زندگی ادامه می ‏دهد. این پرنده شامل انواع گوناگونی است که توسط محققین ژنتیک یا تکثیر آن توسط دوستدارن این حیوان بوجود آمدند. عمر این پرنده به عوامل محیطی و ژنتیکی آن بسیار وابسته است. فنچ ها معمولاً پنج تا ده سال عمر می‌کنند، و برخی معتقدند که تا یازده سال زنده می مانند، و یکی از پرورش دهندگان اظهار می دارد که فنچ وی تا دوازده سال عمر کرده و تا سه ماه قبل از تلف شدن، تولید مثل می کرده ‌است. فنچ ها ازران قیمت بوده و برخی از نژادهای کمیاب آن کمی گران تر از بقیه به فروش می‌رسند، به همین علت تهیه چند قطعه فنچ برای نگهداری در منزل کاری بسیار ساده و آسان است. معمولاً فنچ ها را از قاره آفریقا، استرالیا و آسیا تهیه می‌کنند. فنچ ها پرندگان حساسی هستند و باید آن‌ها را از دود سیگار و یا بوهای تند آشپزخانه و یا مواد ضد عفونی قوی محافظت کرد. زیرا که این بوهای تند می‌تواند باعث مرگ و میر پرنده شود. فنچ‌ها نسبت به صحبت کردن و یا سوت زدن آدمی عکس العمل نشان داده و از این کار خوشحال می‌شوند، اما متاسفانه قدرت تقلید صدا را ندارند.

تولید مثل

یک جفت فنچ هنگامی که می‏ خواهند لانه سازی کنند رفتاری را از خود نشان می ‏دهند، به این صورت که به شدت شروع به جمع آوری چیزهایی برای لانه سازی می ‏کنند. بهتر است در این دوران کاغذ تکه تکه شده و شاخه‏ های کوچک مثل چوب جارو یا برگ در اختیار آنها قرار داده شود. اگر آنها چیزی برای جمع آوری پیدا نکنند از پر و پوست دانه ‏ها استفاده خواهند کرد. هر چیزی می‏ تواند برای ساخت لانه در گوشه قفس یا حتی در لانه ‏ای که صاحب پرندگان در اختیار آنان قرار داده و یا حتی در ظرف غذا انباشته شود. وقتی این رفتار از یک جفت فنچ دیده می ‏شود که آنها باید یک لانه به بزرگی یک سیب یا پرتقال بزرگ فراهم کنند. این لانه همیشه باید در بالاترین قسمت گوشه قفس قرار بگیرد. این لانه باید مقابل ظرف غذا و در فاصله نزدیک و معمولی از چوبی که برای نشستن فنچ‏ ها در نظر گرفته شده باشد. اگر این میله دور از لانه باشد فنچ نر روی آن نخواهد نشست و در طول دوران تخم گذاری فنچ ماده ترجیح می ‏دهد بالای لانه بنشیند. در طول دوران لانه سازی هر دو وقتشان را در طول شب در کنار لانه صرف می ‏کنند.

وقتی لانه مورد قبول واقع شد و هر شب را در آن سپری کردند، آنها اقدام به جمع آوری مقدار زیادی تکه‏ های نرم برای کف لانه از برگ و رشته‏ های مثل نخ و شاخه‏های نرم می‏ کنند. آنها موادی را ترجیح می ‏دهند که یک جفت از آنها بیشتر از ۲٫۵ سانتیمتر طول نداشته باشد و از هر نوع و رنگی از مواد نرم استفاده می‏ کنند. لانه با کوچکترین چیزهای ممکن که برای ساختن لانه مناسب هستند در یک هفته قبل از تخم گذاری بسته می‏ شود. در هر دوره تخم گذاری بین ۳ تا ۱۲ تخم گذاشته می‏ شود.

فنچ نر و ماده ممکن است از ۳ تا ۱۲ تخم در دوره‏ ای که برای تخم گذاری فعال هستند بگذارند. جوجه‏ ها به ترتیب تخم گذاری سر از تخم در می‏ آورند. معمولا یک یا دو تخم بدون آنکه جوجه ه‏ای از آن بیرون بیاید باقی می‏ ماند تا والدین تغذیه جوجه ‏ها را شروع کنند. لانه باید تنها به طور کامل به حال خود رها شود، در واقع بعد از آغاز دوره تخم گذاری و تا زمانی که جوجه‏ ها جرات کنند خودشان از آن بیرون بیایند، نباید کاری به لانه پرنده داشت. چون ممکن است از روی تخم خود بلند شوند و دیگر روی آن ننشینند. مدت زمانی که تخم ‏ها گذارده شود تا اینکه جوجه‏ ها جرات کنند از لانه بیرون آیند متغیر است٬ اما معمولا تخم‏ های خوب ۱۴ تا ۱۶ روز طول می ‏کشد تا جوجه‏ ها از آن بیرون بیایند و همچنین ۳ تا ۴ هفته از دنیا آمدن جوجه‏ ها زمان نیاز است تا آنها از لانه بیرون بیایند. فنچ‏ ها معمولا والدین بسیار خوبی هستند و با میل و اشتیاق به نوبت بر روی تخم‏ ها و همین طور بعد از آن کنار جوجه ‏ها ‏می‏ نشینند و آنها را به نوبت تغذیه می‏ کنند.

تا وقتی که همه جوجه ‏ها از لانه بیرون نیامدند و بدون وابستگی به پدر و مادرشان بر روی میله ننشسته ‏اند، لانه نباید از قفس خارج شود. بعد از بیرون آمدن همه جوجه‏ ها، فنچ مادر به سرعت برای دوره بعدی تخم گذاری به لانه بر می‏ گردد. وقتی که ماده شروع به تخم گذاری می‏ کند، تنها جفت او اجازه خواهد داشت در لانه باشد. شروع دور بعدی تخم گذاری هنگامی که هنوز جوجه‏ های قبلی در لانه باشند باعث می‏ شود که استرس و فشار زیادی به پرنده‏ ها وارد شود. پرنده نر اجازه نخواهد داد هیچ پرنده ‏ای در نزدیکی لانه در هنگام تخم گذاری باشد. پرنده نر در این هنگام شروع به نزاع با سایر پرندگان و سر و صدا و حمله کردن به آنها می‏ کند.

آوازها و صداها

این پرنده‏ ها بسیار پر سر و صدا هستند. صدای آنها می ‏تواند یک بییپ یا مییپ بلند باشد و در واقع صدای آنها تعداد کمی از این نوع صدا است. ریتم آواز در نرها پیچیده‏ تر است، و آواز هر نر متفاوت است. هر چند پرنده‏ ها صدایشان با دیگر اعضای خانواده‏ هایشان یکسانی ‏هایی دارد. و همه فنچ ‏ها در یک چهارچوب خاص و یک ریتم خاصی آواز می‏ خوانند. فنچ نر صدایش را با اختلافی کم به پسرش منتقل می ‏کند. آواز تا دوره بلوغ ممکن است تغییر کند اما پس از آن در تمام طول عمر پرنده ثابت باقی می‏ ماند. تحقیقات علمی در موسسه «ریکن» در ژاپن اشاره کرده است که آواز خواندن در ماده‏ ها در واقع یک پاداش برای هیجان فنچ نر می ‏باشد، و باعث هیجانی‏ تر شدن وی می ‏شود.

فنچ‏های نر توانایی آواز خواندنشان را در دوره بلوغ و زمانی که ماده‏ ها هنوز این توانایی را ندارند، بدست می‏ آورند. علت این رشد متفاوت، جایی در دوران جنینی است که فنچ ‏نر استروژن را تولید می‏ کند، که این هورمون در مغز شبیه تستسترون می‏ شود، که به پیشرفت سیستم اعصاب مورد نیاز برای آواز خواندن می‏ انجامد. صدای آنها با تعداد کمی آواهای درهم شروع می‏ شود. اما آنها دائم سعی و تلاش می‏ کنند آواز خود را با آنچه از صدای پدرشان در خاطرشان مانده تطبیق بدهند، و صدایشان بسرعت تکمیل می ‏شود. در طول این مدت آنها آوازشان را با صداهایی که در اطرافشان می ‏شنوند، تکمیل خواهند کرد. همچنین از صدای آواز سایر نرهای نزدیک خودشان نیز الهام می‏ گیرند.

فنچ ‏های نر از صدایشان تا حدودی برای یافتن جفت استفاده می‏ کنند و برای جفت گیری معمولا از یک صدای منظم بلند استفاده می ‏کنند. همچنین فنچ‏ ها یک صدای «هیس» در موقعی که قصد دفاع از محدوده خود را دارند از خود تولید می ‏کنند.

محبوبیت آنها به خاطر توانایی زیادشان در تولید مثل است و هر کسی می ‏تواند از آنها جوجه بگیرد و توانایی آنها در زندگی در مناطق خشک. این توانایی ‏ها باعث شده که فنچ به عنوان یک پرنده آواز خان خانگی مورد پسند عامه قرار بگیرد.

تعیین جنسیت فنچ

تعیین جنسیت در گونه های مختلف فنچ از گونه ای به گونه دیگر متفاوت است در برخی از گونه ها نظیر فنچ راه راه رنگ و شکل پرنده نر و ماده با هم تفاوت دارند و می توان به راحتی از روی رنگ و شکل ظاهری نر و ماده را از یکدیگر تمییز داد. در گونه فنچ راه راه می ‏توان به سادگی آنها را از هم تشخیص داد. فنچ‏ های نر معمولا پرهای نارنجی روشنی بر روی گونه‏ هایشان دارند. و یک منقار سرخ رنگ (در مقابل منقار نارنجی ماده) و همراه با یک طرح سیاه و سفید مشخص. در برخی موارد رنگ منقار تنها گزینه بیان کننده جنسیت هست، چون رنگ نارنجی روی گونه بعضی وقتها کم رنگ می‏ شود یا اصلا از بین می ‏رود. جوجه ‏ها نیز معمولا شبیه رنگ پدر و مادرشان هستند و گاهی نیز با رنگ آنها اختلاف دارند. جوجه‏ های درون لانه خاکستری هستند که در برخی جاها با رنگ سفید کامل شده است. این اختلاف‏ ها به علت جفت گیری‏ های مختلف بین انواع مختلف فنچ‏ ها در یک مکان خاص که آنها در کنار هم نگهداری می‏ شوند مثل مغازه پرنده فروشی بروز می‏ کند. به هر حال پرنده گونه نارنجی که بسیار فعال و سرسخت‏تر هستند مطمئناً یک نر جوان است و گونه‏ های نارنجی نیز از دو ماهگی ظاهر می‏ شوند. همچنین فنچ‏ های بسیار جوان منقاری سیاه رنگ دارند و وقتی به سن بلوغ برسند رنگی می‏ شود. در برخی گونه های دیگر نر و ماده کاملاً شبیه به هم بوده و امکان تعیین جنس مقدور نمی باشد برای مثال در فنچ طلایی علایم چندانی برای تشخیص نر و ماده وجود ندارد ولی به میزان زیادی می‌توان جنس پرنده را با بازرسی مخرج آن تعیین کرد ورنگ آن در پرنده ماده به رنگ روشن ودر پرنده نر به رنگ تیره تا مشکی است. فنچ های نابالغ رنگ شان تیره تر از فنچ های بالغ است. فقط در حالی که رنگ پرهای فنچ ها تیره تر است، شما می‌توانید به سن تقریبی آن ها پی ببرید. فنچ ها در سن شش ماهگی دارای پرهای کامل شده و جثه آن ها همانند جثه بالغ ها می شود.

تغذیه و عادات

فنچ جزو پرندگان دانه خوار است و منقارشان برای پوست کندن دانه‏ های ریز تناسب یافته‌است. فنچ‏ها ارزن را ترجیح می‏ دهند، اما تخم سایر میوه ‏ها را نیز می‏ خوردند. همزمان که آنها ارزن را به عنوان غذای اصلی می‏ خورند، از خوردن میوه (خیار، پرتقال، انگور، سیب و سبزیجات (کاهو ، سبزی خوردن و …) و تخم مرغ (مخصوصا هنگام تخم گذاری) لذت می‏ برند. آنها همچنین غذاهای زنده مثل کرم ارزن و یا سایر حشرات را نیز دوست دارند. آنها همچنین به شاخه کوچک ارزن نیز علاقمند هستند و یک یا دو پرنده یک شاخه کوچک را در عرض چند روز خواهند خورد. فنچ‏ ها در خوردن بسیار حریص و شلوغ هستند، مثلا دانه‏ ها را به هر سو پخش می‏ کنند. البته این رفتار کمک زیادی به تکثیر دانه‏ها در طبیعت می‏ کند. گذاشتن مقداری خاک در قفس یا ظرف کوچک آب برای استحمام آنها بسیار مفید است و پرنده ‏ها خود را در آنها تمیز می‏ کنند.

عموما در جهان نژادهای بسیاری از فنچ یافت می شود اما نژاد قفسی آن در جهان و در ایران بیشتر 2 گونه است:

1. فنچ کامل سفید

2. فنچ گور خری یا زبرا

تفاوت این دو گونه فقط فقط در ظاهر پرنده است مثلا گونه ماده فنچ در نوع زیرا خاکستری کامل است.

اما ماده در نوع سفید تمام بالهایش سفید است.

البته ممکن است فنچ سفید نیز دو رگه باشد و ژن زبرا آن پنهان باشد.

به هر حال بهترین انتخاب برای جفت گیری و نگهداری فنچ به نظر بنده به صورت زیر است که زیباترین جوجه فنچ ها را به شما می دهد.

فنچ نر : گونه زبرا

فنچ ماده : گونه تمام سفید

فنچ گونه زبرا فنچ نر و فنچ ماده ی سفید بهترین برای جفت انداختن است

انواع فنچ مصری یا جاوا یا نرگسی

این اخرین نوع فنچ جاوا است که بسیار شبیه به نوع وحشی است ولی بدن آنها خاکستری است و در نگاه اول واقعا شبیه به نوع وحشی خود است که به نام  Pied نامیده می شود

انواع فنچ مصری

یکی دیگر از انواع فنچ های جاوا یا نرگسی یا مصری نوع Cream یا Pastel Fawn است.

این نوع یکی از انواع گران ترین و کمیاب ترین فنچ ها است که بدنی سفید دارند با کلاه، دم و زیر شکم قهوه ای هستند.

انواع فنچ

گونه‌های فنچ عبارتند از

فنچ راه راه

فنچ طوطی وار آبی رخ

فنچ بنگالی

فنچ نواری

فنچ جاوه

فنچ بلوطی

فنچ چاشنی

فنچ مونیای سر سفید

فنچ مونیای ملوکان

فنچ آوازه خوان

فنچ کشیش آفریقایی

فنچ سرخ زیبا

طرز تشخیص نر و ماده به این گونه خواهد بود که فنچ نر دارای نوک قرمز پررنگ در اکثر مواقع دارای دو لکه ی نارنجی تیره مایل به اخرایی دردوطرف گونه هایش دارد و بدن آن دارای خال های ریز در زیر بالشان هست که به جذابیت فنچ نر می افزاید. فنچ ماده نوک نارنجی فاقد نقش و نگارهای زیاد خواهد بود. فنچ ها اگر با تغذیه مناسب روبرو شوند زمانی که به سن دو ماهگی می رسند بالغ می شوند و توانایی تشکیل خانواده و جفت گیری را خواهند داشت.

جفت گیری و آماده شدن برای تولید مثل زمانی دیده خواهد شد که بهترین شرایط نگهداری را با موارد ذکر شده برای پرنده بدون هیچ گونه فضولی ومزاحمت برایشان ایجاد نمود برخی از فنچها ممکن است جفتی که شما برایشان انتخاب کرده اید را نپسندند بنابراین اگر یک جفت فنچ را بیش از سه ماه در محیط مناسب برای نگهداری با تغذیه ی مناسب نگهداری نمودید و علاقه ی جنسی بینشان مشاهده ننمودید.