جدا شدگی پرده شبکیه چشم
جدا شدگی پرده شبکیه به سه شکل اتفاق می افتد
جدا شدگی پرده شبکیه : (Retinal detachment)
جدا شدگی پرده شبکیه در واقع به معنای جدا شدن لایه های عصبی حساس شبکیه از لایه رنگدانه دار شبکیه است (که مسوول تغذیه و متابولیسم شبکیه می باشد). از آن جا که این عارضه در صورت عدم درمان مناسب باعث کاهش شدید بینایی می شود تشخیص و درمان سریع آن اهمیت فراوانی دارد.
مفهوم جدا شدگی پرده شبکیه چیست؟
جدا شدگی پرده شبکیه زمانی رخ می دهد که شبکیه از محل طبیعی خود کنده شود. زمانی که پرده شبکیه جدا شود، عملکرد آن مختل شده و در نتیجه بینائی فرد تار می شود یعنی مثل این که فیلم داخل دوربین از محل خود رها شود.
جدا شدگی پرده شبکیه مشکل بسیار مهمی تلقی می شود زیرا در صورت عدم درمان، تقریبا در همه موارمنجر به کوری خواهد شد.
علایم و نشانه های جدا شدگی پرده شبکیه چشم
علایم زیر معمولاً در یک چشم رخ می‌دهد، ولی گاهی هر دو چشم درگیرند:
♦ جرقه‌های نورانی در میدان بینایی
♦ نقاط شناور در میدان بینایی
♦ تاری دید
♦ موج‌دار دیدن تصاویر (گاهی)
♦ از دست دادن تدریجی بینایی. از آنجا که این حالت بسیار آهسته بروز می‌کند بیمار ممکن است متوجه آن نگردد.
جدا شدگی پرده شبکیه به سه شکل اتفاق می افتد:
· نوع اول: که شایع ترین شکل جدا شدگی شبکیه است در اثر ایجاد سوراخ در شبکیه پدید می آید، به این صورت که پس از ایجاد سوراخ در شبکیه، زجاجیه که حالت آبکی پیدا کرده از راه سوراخ به پشت شبکیه نفوذ می کند و آن را از لایه های خارجی تر جدا می کند.
تموج مایع همراه با حرکات سر و تأثیر نیروی جاذبه باعث گسترش جدا شدگی شبکیه می شود، به همین دلیل این نوع جدا شدگی پرده شبکیه می تواند به سرعت پیشرفت کند و باعث جدا شدن کامل شبکیه گردد.
· نوع دوم: که جدا شدگی کششی (tractional detachment) نام دارد وقتی اتفاق می افتد که رشته های زجاجیه یا بافت های غیر طبیعی از سمت داخل شبکیه را تحت کشش قرار دهند و آن را از روی بافت های زیرین بلند کنند. این حالت بیشتر در افراد دیابتی اتفاق می افتد.
· نوع سوم: جدا شدگی شبکیه که چندان شایع نیست در اثر تراوش یا ترشح غیر طبیعی مایع در حد فاصل شبکیه و بافت های زیرین اتفاق می افتد. این حالت معمولاً ناشی از التهاب، خونریزی یا توده های غیر طبیعی داخل چشم است و به ندرت به صورت خود به خودی اتفاق می افتد.
جدا شدگی پرده شبکیه زمانی رخ می دهد که شبکیه از محل طبیعی خود کنده شود
چه کسانی بیشتر در معرض جدا شدگی شبکیه قرار دارند؟
عوامل مختلفی باعث افزایش خطر ابتلا به جدا شدگی شبکیه می شود. مهمترین این عوامل عبارتند از:
• سن: جدا شدگی شبکیه به صورت خودبه خودی در افراد زیر 40 سال نادر است و معمولاً در افراد بالای 50 سال رخ می دهد.
• نزدیک بینی شدید: در این حالت پرده شبکیه نازک و آسیب پذیر است و احتمال ایجاد سوراخ در آن بیشتر از حالت عادی است.
• سابقه جراحی چشمی
♦ عدم وجود درد.
• دیابت شیرین
• سابقه خانوادگی جدا شدگی شبکیه یا سابقه این بیماری در چشم دیگر فرد.
• ضربه شدید به سر و صورت یا چشم
• بیماری، التهاب یا تومور داخل چشمی
عواقب موردانتظار
اغلب با درمان جراحی زودرس با استفاده از اشعه لیزر قابل درمان است.
عوارض احتمالی
بدون درمان، کوری کامل یا نسبی در چشم مبتلا قابل انتظار است. با درمان تأخیری، در صورتی که جداشدگی به ناحیه ماکولا (ناحیه مسؤول بینایی دقیق) گسترش‌یافته باشد، بینایی دقیق (مرکزی) بیمار دچار اختلال دایمی می‌گردد.
عوامل مختلفی باعث افزایش خطر ابتلا به جدا شدگی شبکیه می شود
بررسی و تشخیص جداشدگی پرده شبکیه
وقتی بیماری با علایم فوق الذکر به چشم پزشک مراجعه می کند، چشم پزشک با معاینه شبکیه، جدا شدگی شبکیه را تشخیص می دهد.
برای این منظور معمولاً لازم است مردمک با قطره های مخصوص باز شود و شبکیه با یک وسیله مخصوص به نام افتالموسکوپ بررسی شود. پزشک در این معاینه با بررسی محل و اندازه و نوع جدا شدگی شبکیه در مورد روش درمانی مناسب تصمیم گیری می کند.
در موارد نادری که مثلاً به علت خونریزی، دیدن شبکیه با دستگاه افتالموسکوپ مقدور نباشد سونوگرافی چشم می تواند اطلاعات مفیدی در مورد وسعت، محل و گاهی علت جدا شدگی شبکیه در اختیار پزشک قرار دهد.
توصیه می شود که کلیه افراد در معرض خطر روزانه در منزل دید چشمهایشان را کنترل کنند
درمان جدا شدگی پرده شبکیه چشم
¤ درمان به موقعیت و شدت جداشدگی بستگی دارد.
¤ در صورت ضربه به چشم استفاده از پوشش محافظ چشم ممکن است لازم باشد.
¤ جراحی جهت برقراری اتصال مجدد شبکیه به بافت‌های زیرین با استفاده از اشعه‌های لیزر مخصوص یا سرمادرمانی (با استفاده از درجه حرارت زیر نقطه انجماد) یا با تغییر شکل چشم (گاهی) انجام می‌گیرد.
دستورهای زیر پس از جراحی توصیه می‌گردد:
♦ هر دو چشم باید به‌طور همزمان تا مدتی با پوشش مخصوص بسته شوند. در این مدت برای انجام کارها می‌توانید از دوستان یا خانواده کمک بگیرید.
♦ پس از برداشت پوشش چشم‌ها از عینک های دارای شیشه تیره استفاده کنید.
♦ چشم‌های خود را مالش ندهید.
♦ از دولا شدن اجتناب کنید.
♦ از حالاتی که ممکن است باعث افزایش فشار داخل چشم شوند نظیر یبوست؛ بلند کردن وزنه سنگین یا سرفه شدید اجتناب کنید.
♦ داروها
قطره‌های چشمی گشادکننده مردمک. گشاد شدن مردمک فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری چشم در طی دوره التیام پس از جراحی را کاهش می‌دهد. اگر شما نمی‌توانید خود قطره داخل چشمتان بریزید، برای این منظور از دیگران کمک بگیرید.
داروهای آرامبخش به منظور کاهش اضطراب در طی دوره نقاهت توصیه می‌شود.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
پس از جراحی در حالت خوابیده به پشت در بستر استراحت کنید و سر را کمی بالاتر از سطح بستر قرار دهید. برای جلوگیری از تشکیل لخته در وریدهای عمقی، اندام‌های تحتانی را در طی استراحت مرتباً حرکت دهید. با صلاحدید چشم‌پزشک فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های طبیعی خود را از سر بگیرید.
رژیم غذایی
رژیم خاصی نیاز نیست.
جرقه‌های نورانی در میدان بینایی از علائم جدا شدگی پرده شبکیه چشم می باشد
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان در میدان بینایی خود نقاط شناور یا جرقه‌های نورانی مشاهده می‌کنید. در این صورت مراجعه به پزشک را به تأخیر نیندازید زیرا این حالت ممکن است نشانه‌ای از یک حالت اورژانس باشد.
– بروز هرگونه نشانه عفونت (خونریزی، قرمزی، درد، تورم یا تب) پس از جراحی
– بدتر شدن وضعیت بینایی پس از اتمام دوره نقاهت بعد از جراحی
پیشگیری جداشدگی پرده شبکیه
تشخیص سریع کلید درمان موفقیت آمیز پارگی شبکیه است. اطلاع از کیفیت دید در دو چشم اهمیت اساسی دارد.
توصیه می شود که کلیه افراد در معرض خطر (افراد نزدیک بین، بیماران دیابتی، کسانی که سابقه شخصی خانوادگی جدا شدگی پرده شبکیه دارند) روزانه در منزل دید چشمهایشان را کنترل کنند برای این منظور باید دید هر یک از چشم ها به صورت جداگانه با بستن چشم مقابل کنترل گردد و در صورت بروز هر تغییری در دید چشم ها در اسرع وقت (حداکثر ظرف24 ساعت) به چشم پزشک مراجعه شود.
در صورت بروز هر یک از علائم زیر حداکثر ظرف 24 ساعت به چشم پزشک مراجعه کنید:
تشخیص سریع کلید درمان موفقیت آمیز پارگی شبکیه است
ο احساس وجود پرده یا سایه در جلوی چشم
ο دیدن جرقه های نوری
ο بروز مگس پران جدید و یا افزایش تعداد مگس پران (اجسام شناور در جلوی چشم)
ο دیدن شبکه های تور مانند در جلوی چشم
ο هر نوع کاهش دید ناگهانی
منابع:noorvision.com
irteb.com
مجله اینترنتی گلثمین آرزوی بهترینها را برای شما دارد.
