اولین تصاویر ماهواره پلانک از نوار نامرئی جهان

ماهواره اروپایی پلانک با کمک دستگاههای خود که در طیفهای میکرو امواج عمل می کنند موفق شد برای اولین بار تصاویری از نوار نامرئی کیهان را ارائه کند.

ماهواره پلانک که ۱۴ می اولین سالگرد حضور خود را در آسمان جشن می گیرد تصاویر جدیدی را به زمین ارسال کرده است.

در حقیقت اطلاعات غیر مفیدی که به طور معمول به عنوان “زباله های کیهانی” مورد بررسی قرار می گیرند با فعالیت پلانک به جواهراتی با ارزش برای ستاره شناسان تبدیل شده اند. چراکه پلانک موفق شده است برای اولین بار نوار نامرئی کیهان را نشان دهد.

رصد ستارگانی در مناطقی از کهکشان که در گرد و غبار پنهان شده اند شکل می گیرند برای تلسکوپهای نوری غیرممکن است درحالی که این مناطق برای چشمهای پلانک که در طیف میکرو امواج کار می کنند به طور مطلوبی قابل رویت هستند.

این ماهواره آژانس فضایی اروپا که با هدف بررسی اولین حوادث جهان پس از بیگ بنگ متولد شده است تصاویری را از واکشنهای فیزیکی پیچیده ای که تشکیل ستارگان را در کهکشان راه شیری هدایت می کنند تهیه کرده و راهی جدید را برای درک یک پدیده کمتر شناخته شده به روی ستارشناسان گشوده است.

اطلاعات ارائه شده توسط این تصاویر جدید در واقع نگاهی دوباره به دو منطقه تشکیل ستاره ای نسبتا نزدیک است. این دو منطقه که سحابی های “شکارچی” و “برساووش” نام دارند در کهکشان راه شیری واقع شده اند.

ستاره شناسان بین المللی فعال در این پروژه اظهار داشتند: “برای اولین بار ما یک چشم انداز جهانی را از تمام پدیده هایی پیچیده ای که در فرایند تشکیل ستارگان جدید شرکت دارند به دست آوردیم. این فرایندی است که در حال حاضر آگاهی کمی نسبت به آن داریم، چون این فرایند به یکسری از پدیده های فیزیکی بسیار سخت وابسته است که شناسایی و بازسازی آنها به روشی مناسب دشوار است.”

سحابی شکارچی، توده ای از گرد و غبار و گاز است که در حدود هزار و ۵۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد. این سحابی با چشم غیر مسلح به صورت یک لکه صورتی کمرنگ دیده می شود.

در تصویری که پلانک تهیه کرده است این سحابی، لکه بسیار نورانی سمت پایین است در حالی که در راست مرکز تصویر، سحابی “سر اسب” قرار دارد.

طاق غول پیکر مایل به قرمز تصویر مربوط به “حلقه برنارد” است. این حلقه در اثر انفجار یک ستاره در حدود دو میلیون سال قبل ایجاد شده است. حبابی که این حلقه ساخته است تا حدود ۳۰۰ سال نوری گسترده شده است.

در تصویر دیگری که پلانک تهیه کرده است، سحابی برساووش به تصویر کشیده شده است. در این تصویر نسبت به عکس سحابی شکارچی، فعالیت تشکیل ستاره ای کمتر به چشم می خورد.

در هر دو تصویر، سه فرایند فیزیکی در میان گرد و غبار و گاز توده بین ستاره ای دیده می شود.

● فرایندهایی که با پلانک امکان تشخیص آنها فراهم شده است شامل این موارد است:

در بسامدهای پایین تر، انتشار سینکروترون (تقویت و تسریع ذرات باردار الکترونی) به سبب تعامل میان الکترونهای پر سرعت و میان مغناطیسی کهکشان دیده می شود.

با بالا رفتن بسامد به سطح متوسط، انتشار آزاد از گازهای باقی مانده ستاره های گرمی که به تازگی تشکیل شده اند مشاهده می شود.

در بسامد بالاتر، گرمای بسیار ضعیف انتشار گرد و غبار (چند درجه بالای صفر مطلق)، فاز پایانی فرایند داخلی سیستم گاز و گرد و غبار بین ستاره ای را که منجر به تشکیل یک ستاره جدید می شود نشان می دهد.

به گفته این دانشمندان، پلانک برای مطالعه پس زمینه یا عمق کیهانی در بسامد میکرو امواج و عکسبرداری از اولین لحظات تشکیل جهان طراحی و پرتاب شده است.

یک کنسرسیوم ایتالیایی دستگاه LFI (دستگاه بسامد پایین) در بسامدهای بین ۳۰ تا ۷۰ گیگاهرتز و یک کنسرسیوم فرانسوی دستگاه HFI (دستگاه بسامد بالا) در بسامدهای بین ۱۰۰ تا ۸۵۷ گیگاهرتز را طراحی کرده و اطلاعات مربوط به دستگاهها را کنترل می کند.