چهره‌های محبوب و ماندگار سریال‌های رمضانی تلویزیون (۱)

روزنامه هفت صبح – مرجان فاطمی: سریال های رمضانی تا اواسط دهه هشتاد، اهمیت زیادی برای تلویزیون و مردم داشتند. شبکه های مختلف بهترین کارهای شان را در این مناسبت روانه آنتن می کردند و مخاطبان هم به شدت نسبت به این سریال های درجه یک شور و شوق نشان می دادند. به بهانه ماه رمضان، چند چهره مطرح سریال های رمضانی تلویزیون را که هنوز هم خاطره شان از ذهن مان بیرون نرفته است، مرور می کنیم.

طاهره خانم (پروین سلیمانی)

سریال: مهمان
کارگردان: خسرو ملکان
سال تولید: 1370

موقعیت بازیگر زمان ایفای نقش: پروین سلیمانی از ابتدای دهه سی به عنوان بازیگر در فیلم ها و سریال های مختلف حضور داشت. بنابراین به عنوان یک چهره کاملا شناخته شده در سریال «مهمان» به میدان آمد و نقش ماندگار طاهره خانم را رقم زد.

ویژگی نقش: طاهره خانم، پیرزن فضول همسایه بود که مدام دلش می خواست از کار همسایه ها سر در بیاورد. او هیچ ابایی از ورود بی اجازه به خانه دیگران نداشت. با چنگالی که همیشه همراهش بود راحت در خانه همسایه ها را باز می کرد و هرچه دلش می خواست از آنجا برمی داشت. این شخصیت فضول آنقدر در آن زمان مورد توجه قرار گرفت که خسرو ملکان یک سال بعد در سریال «تعطیلات نوروزی» مجددا از آن استفاده کرد.

چرا ماندگار شد: خیلی ها بعد از گذشت 27 سال از پخش سریال، چیزی از آن به یاد نمی آورند اما هنوز که هنوز است اسم طاهره خانم در ذهن شان مانده. همین الان اگر سری به ویکی پدیا بزنید و صفحه سریال «مهمان» را پیدا کنید، مقابل اسم پروین سلیمانی این جمله را می بینید: «پروین سلیمانی در نقش «طاهره خانم» (طاهره خانم چنگال به دست).» با همه این اوصاف هیچ وقت نفهمیدیم علت این همه اقبال نسبت به نقش یک پیرزن فضول چنگال به دست چیست.

جلال و کریم (آتیلا پسیانی)

سریال: گمگشته
کارگردان: رامبد جوان
سال تولید: 1380

موقعیت بازیگر زمان ایفای نقش: آتیلا پسیانی سال 80 و زمان بازی در این سریال، نزدیک 30 سال سابقه بازیگری داشت. یک سیمرغ بلورین برای فیلم «در کمال خونسردی» گرفته و برای فیلم های «دو زن» و «نسل سوخته» و «آب و آتش» و …. هم بارها تقدیر شده بود. او برای مخاطبان تلویزیون هم چهره ای کاملا شناخته شده بود.

ویژگی نقش: آتیلا پسیانی در «گمگشته» ایفاگر دو نقش کاملا متضاد بود. یکی نقش «جلال»، مردی دیندار و مورد اعتماد و دیگری نقش «کریم» که یک دله دزد لمپن بود. در واقع جابجا شدن این دو شخصیت متضاد، گره اصلی داستان را شکل می داد.

چرا ماندگار شد: سریال «گمگشته» را می شود شروع کننده بحث سریال های رمضانی دانست. رامبد جوان در اولین تجربه کارگردانی، با یک داستان نه چندان بدیع و جذاب، به همراه بازیگرانی که اصولا کمدین نبودند موقعیت های کمیک جالبی خلق کرد که برای همه جذاب بود. این اولین باری بود که یک سریال رمضانی مذهبی با حال و هوای کمدی روی آنتن می رفت؛ سریالی که اتفاقا المان های مختلف مذهبی را هم در این ماه رعایت کرده بود.

آقا ماشالا (حمید لولایی)

سریال: خانه به دوش
کارگردان: رضا عطاران
سال تولید: 1383

موقعیت بازیگر زمان ایفای نقش: حمید لولایی از دهه هفتاد و با مجموعه «ساعت خوش» به مخاطبان معرفی شد اما حضور او در نقش بسیار اثرگذار خشایار مستوفی در «زیر آسمان شهر» باعث شد تا به عنوان یک بازیگر مطرح تلویزیونی به چشم بیاید و ستاره شود.

ویژگی نقش: لولایی بعد از درخشش در نقش خشایار مستوفی، بارها آن را در سریال های مختلف تکرار کرد. در واقع الگوی راه رفتن و صحبت کردن خشایار به تیپ رایج این بازیگر بدل شده بود. در همین شرایط، رضا عطاران از او برای بازی در «خانه به دوش» دعوت کرد و نقشی کاملا متفاوت در اختیارش گذاشت. عطاران با خلق شخصیت ماشالاخان در واقع اوج استیصال یک مرد ساده انگار از طبقه فرودست جامعه را نشان داد. کسی که به راحتی گول می خورد، اجازه می دهد سرش کلاه بگذارند.

چرا ماندگار شد: از بین سریال های رمضان 83 «خانه به دوش» رضا عطاران طبیعتا حرف اول را می زد. بنابراین نباید این نکته را فراموش کنیم که بخش مهمی از جذابیت کاراکتر آقاماشالا به خاطر موفقیت خود سریال بود. درواقع این «خانه به دوش» است که در یاد همه مخاطبان مانده و ماندگار شده و از بین تمام شخصیت های آن، آقا ماشالا برجسته تر به نظر می رسد. همه چیز از جمله داستان جذاب، شخصیت پردازی های درجه یک و انتخاب درست بازیگران اصلی، دست به دست هم داده اند تا بازی حمید لولایی در نقش آقاماشالا به چشم بیاید.

هاشم آقا (سیروس گرجستانی)

سریال: متهم گریخت
کارگردان: رضا عطاران
سال تولید: 1384

موقعیت بازیگر زمان ایفای نقش: سیروس گرجستانی از دهه چهل به عنوان بازیگر سینما شناخته می شود و از سال ها پیش از اینکه بخواهد بازیگر ثابت سریال های رمضانی باشد، همه او را می شناختند. بله همانطور که ذکر شد، سیروس گرجستانی در دوره ای به بازیگر ثابت سریال های رمضانی تبدیل شده بود. اولین بار سال 1380 پریسا بخت آور از او برای بازی در سریال مناسبتی «یادداشت های کودکی» دعوت به همکاری کرد و آنجا با نقش اثرگذار «عزیز آقا» مورد توجه قرار گرفت.

ویژگی نقش: هاشم آقا به همراه خانواده اش در یک شهرستان زندگی ساده ای می گذراند تا اینکه به خاطر یک بیماری نمی تواند به کارش ادامه دهد و با خانواده اش راهی تهران می شود. رضا عطاران در «متهم گریخت»، روی مقوله مهاجرت از شهرهای کوچک به تهران دست گذاشت و به مشکلاتی که این افراد در بدو ورود به این شهر پیدا می کنند پرداخت. هاشم آقا از آن دست شخصیت هایی است که در عین سادگی برای رسیدن به زندگی بهتر، دست به هر کاری می زنند.

چرا ماندگار شد: درباره «متهم گریخت» هم می توانیم همان حرفی را بزنیم که درباره «خانه به دوش» گفتیم، در واقع متهم گریخت به عنوان یک کل، مورد توجه قرار گرفت و ماندگار شد. این بار هم رضا عطاران مهره هایش را خیلی درست کنار هم چید و کاری کرد که شخصیت اصلی اش هاشم آقا بیشتر به چشم بیاید و ماندگار شود.

فرشته (بهاره افشاری)

سریال: او یک فرشته بود
کارگردان: علیرضا افخمی
سال تولید: 1384

موقعیت بازیگر زمان ایفای نقش: بهاره افشاری با «او یک فرشته بود»، به عنوان بازیگر به مخاطبان معرفی شد. در واقع مردم اولین بار او را در نقش یک شیطان دیدند و همین الان هم تنها تصویر ذهنی پررنگشان از این بازیگر، همان شیطان است.

ویژگی نقش: فرشته دختر جوانی است که شبی با ماشین بهزاد تصادف می کند و وارد داستان زندگی این شخصیت مومن و متعهد می شود. بهزاد که تا پیش از آن اهل مسجد و نماز و خانواده است با ورود این دختر به خانه اش، کم کم اعتقاداتش رنگ می بازد و به او تمایل عجیبی پیدا می کند. زندگی زناشویی اش به هم می خورد و حتی تصمیم به ازدواج با او می گیرد. بهاره افشاری در این سریال، دو چهره کاملا متضاد و متفاوت را ایفا می کند؛ یک دختر ساده و معصوم که در ابتدای داستان می تواند حس ترحم همه را جلب کند و از طرف دیگر یک شیطان پلید که می تواند بی رحم ترین باشد و یک زندگی را به هم بریزد.

چرا ماندگار شد: این بار هم باید بگوییم که علت ماندگاری «او یک فرشته بود» ربط چندانی به بازی بهاره افشاری نداشت. علیرضا افخمی، در دوره و شرایطی این سریال را ساخت و به مسائل ماورایی وارد شد که پیش از آن ها هیچ وقت در تلویزیون با چنین پدیده ای روبرو نبودیم. در واقع با ساخت «او یک فرشته بود» برای اولین بار تصویر یک شیطان در سریال تلویزیونی به نمایش در آمد.