نقد و بررسی فیلم کار کثیف

1398-06-06

خلاصه داستان:

فرهاد ( پدرام شریفی ) مرد جوانی است که در ایران مشروب فروشی انجام می دهد اما به دلیل اشتباهاتی مجبور می شود با همسرش به ترکیه برود و…

کارگردان :

خسرو معصومی : متولد سال 1334 در بهشهر و دانش آموخته سینما و تلویزیون از دانشکده هنرهای دراماتیک است. معصومی فعالیت های سینمایی خود را در سال 1355 در بندر عباس آغاز کرد و در سال 1365 اولین فیلم بلند سینمایی خود با نام « ملاقات » را ساخت.

« رسم عاشق کشی » ، « باد در علفزار می پیچد » و « پر پرواز » از مشهورترین آثار خسرو معصومی به شمار می رود.

نقد فیلم کار کثیف :

جدیدترین فیلم خسرو معصومی به معضل بیکاری و مهاجرت می پردازد. سوژه ای که در سالهای اخیر فیلمهای بسیاری در سینمای ایران به آن پرداخته اند. اینبار ماجرا درباره زوج جوانی است که باز هم در راستای فقر و بیکاری برای زندگی بهتر به خارج از کشور می روند اما درگیر اتفاقات مختلفی می شوند که روزگارشان را به تلخی می کشاند. اما مشکل « کار کثیف » اینجاست که شباهتی به آثار روز سینما ندارد و در تمامی بخش ها اثری کهنه و به شدت کلیشه ای به شمار می رود که نمی تواند حداقل های لازم برای جلب رضایت مخاطب را فراهم نماید.

در ابتدای فیلم ما با موقعیتی مواجه شده و سپس خط زمانی داستان تغییر می کند تا ما مراحل رسیدن ماجرا به نقطه ابتدایی فیلم را شاهد باشیم. تکنیک جذابی در سینما که طی آن تماشاگر این نکته را در می یابد که قرار هست جزئیات غافلگیر کننده طی روایت داستان مطرح شود تا تمام پیش بینی های قبلی تماشاگر درهم بریزد. تکنیکی که پیش از این فیلمسازان مطرحی همچون کریستوفر نولان در « تلقین » و یا میشائیل هانکه در یکی از بهترین آثارش به نام « عشق » از آن استفاده کرد و چیدمان ذهنی اتفاقات در ذهن تماشاگر را به بهترین شکل ممکن بهم ریخت. اما در « کار کثیف » این رویکرد هیچ جزئیاتی در خود ندارد و بازگشت به گذشته جز ارائه اطلاعات محدود و موقعیت های بی خاصیت، چیزی به داشته های مخاطبش اضافه نمی کند.

ما طی بازگشت به گذشته متوجه می شویم که فرهاد حقوق خوانده اما نتوانسته در این راه به موفقیت برسد و در نهایت به نقطه ای رسیده که به فروش مشروبات الکلی روی آورده. این خلاصه شرح وضعیت فرهاد است که در طول داستان تغییری به خود نمی بیند و تماشاگر صرفاً شاهد موقعیت های به شدت کلیشه ای است که براساس آمد و رفت مشتریان فرهاد شکل می گیرد. مشتریانی که قرار هست هرکدامشان موقعیتی را ساخته و از طریق آن معضلی را به تصویر بکشند که به بدترین شکل ممکن نیز در اینجا به مخاطب ارائه می شود. موقعیت هایی که علاو بر اجرای بسیار ضعیف، با دیالوگ هایی سرشار از شعار به مخاطب ارائه می شود.

متاسفانه فیلم حتی قادر نیست اطلاعاتی بیش از آنچه که در چند دقیقه ابتدایی شاهد آن هستیمرا درباره آدمهای داستان در اختیارمان قرار دهد. در تمام طول داستان ما تنها با همان اطلاعات اولیه درباره مشکلات فرهاد و همسرش مواجه می شویم و در باقی مدت زمان فیلم آدمهایی به داستان وارد می شوند که کوچکترین تاثیری بر بسط و گسترش ایده اولیه فیلم ندارند و تنها با دیالوگ های بی اثر و کشمکش های خسته کننده، مدت زمان فیلم را افزایش داده اند. کشمکش هایی که به سبک و سیاق آثار دو دهه گذشته سینمای اجتماعی ایران در فیلم گنجانده شده اند و تاثیری در پیشبرد داستان و افزایش آگاهی مخاطب ندارد.

دیگر ایراد عجیب « کار کثیف » بکارگیری دیالوگ های بسیار ضعیف و شعاری هست که در اغلب موارد به شرح اتفاقاتی می پردازد که تماشاگر قبلاً آن را رویت کرده! در واقع بخشی از دیالوگ های فیلم به شعارهای ریز و درشت اجتماعی خلاصه شده که در بدترین بستر ممکن به مخاطب ارائه شده و دیگر مشکل دیالوگ ها مربوط به ارائه اطلاعاتی به مخاطب است که در اغلب موارد بازگو کننده اتفاقاتی است که مخاطب پیش از این آن را دیده و در ذهن سپرده! « کار کثیف » از حیث دیالوگ نویسی یکی از ناامید کننده ترین آثاری است که در سال جاری در سینمای ایران به اکران درآمده است.

فیلم بازیهای خوبی هم ندارد. مجموعه بازیهای فیلم ضعیف و هدایت آنها ضعیف تر است. فیلم دارای هیچ موقعیتی نیست که بتواند توانایی بازیگرانش را به تصویر بکشد. پدرام شریفی که در چند سال اخیر پیشرفت های قابل توجهی در بازیگری داشته، در اینجا نتوانسته یک گام رو به جلو بردارد. الهام نامی نیز وضعیت بهتری در مقایسه با شریفی ندارد. خسرو معصومی موفق نشده تا بازیهای خوبی از بازیگرانش بگیرد و به درستی آنها را هدایت کند.

« کار کثیف » در نهایت با یک پایان بندی فاجعه بار به اتمام می رسد. پایان بندی که با یک نتیجه گیری اخلاقی کهنه به پایان می رسد که براساس آن افرادی که به هر دلیلی خلافی مرتکب شده اند، تاوان کار خود را پس می دهند. نتیجه گیری اخلاقی که این روزها خیلی ما به ازای بیرونی ندارد و با جهان پیرامون مان بیگانه است. دنیایی که خسرو معصومی در « کار کثیف » ایجاد کرده، غیرقابل باور است و به سختی می توان با تماشای آن توصیه ای پذیرفت و آگاه شد و حتی به مرز اندیشه رسید. « کار کثیف » بسیار عقب تر از رسیدن به نقطه اندیشه است!

منتقد : میثم کریمی

سایت ” مووی مگ ”

نام فیلم : کار کثیف