تفسیر نتیجه آزمایش تیروئید و هورمونهای تیروئیدی

بسیاری از ما به آزمایشگاهها مراجعه کرده ایم و بعد از انجام تست به دنبال تفسیر نتایج تست انجام شده بوده ایم، از بین این آزمایشات گاهی آزمایشی مانند تیروئید کمی بیشتر حساسیت ما را برانگیخته و شاید تا زمان مراجعه به پزشک بارها از خودمان بپرسیم تفسیر نتیجه آزمایش تیروئید که انجام داده ایم چیست، بارها در مراجعین به مرکز تصویربرداری تیراد هم دیده ام که آنها تمایل دارند تا بتوانند خودشان نتایج و تفاسیر آزمایشاتشان را ببینند، ضمن اینکه دانستن این تفاسیر به مدیریت و درمان بهتر بیماری کمک می کند به همین دلیل این مقاله را برای پاسخ به این دسته آماده کرده ایم.

نتیجه آزمایش تیروئید را چگونه تفسیر کنیم

فیزیولوژی طبیعی تیروئید از دید ما و اکثر افراد این است که غده تیروئید قادر به تولید هورمونهای T3 و T4 است، ولی این یک قسمت از موضوعات مربوط به هورمونهای تیروئید است، سنجش عملکرد این غده بدون در نظر گرفتن هورمون TSH که از هورمونهای هیپوفیز و یک هورمون کنترلی است ممکن نیست، در واقع تحریک ترشح هورمونهای تیروئید از طریق  این هورمون انجام شده و اضافه شدن یا کم شدن ترشح هورمون TSH در نتایج آزمون موثر است.

خواندن جواب آزمایش تیروئید

هورمونهایی که اکثرا در آزمایش تیروئید مطرح و بررسی می شوند شامل  TSH، T4 و T3 است این هورمونها و چگونگی تاثیر آنها بر عملکرد تیرویید در اینجا توضیح داده شده اند

هورمون TSH در آزمایش تیروئید چیست و مقدار طبیعی آن چقدر است

TSH یک هورمون تحریک کننده تیروئید است که از غده هیپوفیز مغز ترشح می شود، کم بودن و یا زیاد بودن این هورمون نشان دهنده این است که تیروئید شما به درستی کار نمی کند، مقدار نرمال هورمون TSH بین ۰.۴ تا ۵.۰ mIU / L  به شکل عموم و در خانمهای باردار این رنج بین ۰.۴ تا ۴ است.

این هورمون زمانی که میزان هورمون تیروئید در خون شما کم شود با ترشح بیشتر هورمون TSH تیروئید را برای ترشح بیشتر هورمون ترشح می کند و بالعلکس با افزایش سطح هورمون تیروئید در خون غده هیپوفیز مقدار هورمون TSH کمتری ترشح کرده و به این ترتیب باعث می شود تا غده تیروئید کمتر ترشح داشته باشد.

T4 (تیروکسین) چیست و رنج طبیعی آن چقدر است

هورمونی که تیروئید به مقدار بیشتر تولید می کند، در اصل این یک هورمون تیروئیدی است که به دو صورت در خون وجود دارد، T4 متصل به پروتئین و T4 آزاد، همچنین غده تیروئید تنها مقدار کمی T3 تولید می کند و بیشترین میزان T3 از تبدیل T4 به دست می آید و بر روی بسیاری از عملکرد های بدن تاثیر گذار است.

رنج طبیعی در هورمون T4 بین ۰.۹ تا ۲.۴  نانوگرم در دسی لیتر است

تیروکسین به عنوان یک هورمون ذخیره استفاده می شود و به تنهایی قادر به تولید انرژی و یا ارائه اکسیژن به سلول نیست، در واقع این هورمون با از دست دادن یک ید تحت شرایط سوخت و سازی در بدن به T3 بدل می شود.

آزمایش هورمون T4 به دو صورت مورد بررسی و انجام قرار می گیرد

مقدار T4 کل نشان دهنده دو نوع هورمون از این دست است که یکی به همراه پروتئین و دیگری به صورت آزاد و فاقد پروتئین موجود است (این بخش از هورمون T4 عملکرد بسیاری از انواع سلولهای بدن را کنترل می کند) .

مقدار T4 آزاد که در شرایطی و با علائمی خاص لازم است تا این نوع هورمون مورد آزمایش قرار بگیرد، مقدار هورمون T4 آزاد می تواند در تفسیر نتیجه آزمایش تیروئید شما تاثیر گذار باشد.

T3 (هورمون تری ید تیروئین) چیست و رنج طبیعی آن چقدر است

هورمون دیگری که تیروئید به میزان کم ترشح می کند و اکثرا از تبدیل T4 به آن تولید می شود؛

این هورمون به طور مستقیم بر روی بسیاری از سیستمهای بدن از جمله سیستم سوخت و ساز موثر است هورمونی که به اصطلاح نقش اصلی را بازی می کند.

رنج عادی در T3 بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ (ng / dL) نانوگرم در دسی لیتر است که البته در شرایط مختلف و آزمایشات مختلف قابل تغییر است.

در آزمون T3 سه فاکتور مورد بررسی و آزمایش قرار می گیرند

T3 یکی از هورمون های فعال تیروئید است که از تبدیل تیروکسین به تری یدوتریوئین به دست می آید و سه اندازه گیری که بر روی این هورمون صورت می پذیرد از جمله

T3 کل : این مقدار شامل هر دو نوع T3 است، T3 ای که به پروئتئین متصل شده و T3 آزاد

T3 آزاد : به فرم غیرپروتئینی (غیر متصل به پروتئین) اطلاق می شود و فرم فعال این نوع هورمون محسوب می شود

T3 معکوس : که در واقع یک نوع از هورمون تری یدوتیروئین است که با وجود اتصال به گیرنده های تیروئیدی قادر به فعال کردن آنها نیست.

نتایج آزمایش

TSH  بالا

ترشح زیاد هورمون TSH و بالا بودن آن نسبت به سطح نرمال نشان می دهد که غده تیروئید مقدار کمتری T3 و T4 ترشح کرده و در نتیجه میزان هورمون تیروئید در بدن شما کم بوده است، به این ترتیب هیپوفیز با زیاد کردن TSH سعی می کند تا هورمون تیروئید را افزایش دهد و این یعنی کم کاری تیروئید.

TSH پائین

اگر TSH در بدن شما کمتر از حد معمول باشد به این معنی است که میزان هورمون تیروئید در بدن شما بیشتر از حد طبیعی بوده و مقدار T3 و یا T4 از حد عادی آن بالاتر بوده است، بنابراین هیپوفیز با کم کردن TSH سعی دارد تا این مقدار را کاهش دهد و این به معنی پرکاری تیروئید است.

چه زمانی احتیاج به آزمایش TSH هست

در صورتی که برخی علائم در شما وجود داشته باشد ممکن است احتیاج به آزمایش تیروئید داشته باشید، علائمی که نشانه هایی از پرکاری و یا کم کاری تیروئید هستند، در همین سایت مقالات بسیار جامعی را در رابطه با پرکاری و کم کاری تیروئید آورده ایم که توصیه می کنم اگر علائمی را که در اینجا به طور اجمالی آورده ام در خودتان مشاهده کردید حتما این مقالات را مطالعه کنید.

پرکاری تیروئید

• عصبی بودن و اضطراب
• لاغر شدن بدون کاهش غذا و یا رژیم غذایی
• تپش قلب
• مشکلات خواب
• ترمور و یا لرزش در دستها

کم کاری تیروئید

• کم تحرکی
• احساس خستگی
• چاقی و افزایش وزن بدون دلیل
• یبوست و مشکلات گوارشی
• مشکلات دوران قائدگی در زنان (بی نظمی)
• این افراد نسبت به سرما حساس هستند

برای آزمایش تیروئید ناشتا باشیم

در مورد ناشتا بودن و یا نبودن در زمان آزمایش تیروئید رفرنس های علمی و گزارشات، مبنی بر این است که نیازی به ناشتا بودن نیست ولیکن آزمایشگاهها معمولا از بیمار می خواهند که به شکل ناشتا مراجعه کنند و به این دلیل که ممکن است در برخی آزمایشات تداخلی به وجود بیاید بهتر است به شکل ناشتا مراجعه کنید و باز هم بهتر است صبح زود بروید تا فاصله زیادی بین صبحانه شما در این روز نسبت به روزهای قبل نیافتد و دچار افت فشار نشوید.

مقدار هورمون T4 را ببینید

در اکثر موارد آزمایش TSH به همراه T4 تجویز می شود، میزان بالای هورمون T4 نشاندهنده این است که غده در حال تولید بیش از حد آن است و پرکاری تیروئید را هشدار می دهد.

T4 در مقایسه با TSH :

اگر مقدار هورمون T4 در آزمایش شما بالاست و مقدار هورمون TSH تان پائین، نشان دهند پرکاری تیروئید شماست و علائم همانی است که در بالا آمده، اگر میزان T4 شما پائین و مقدار TSH بالاست، به معنی کم کاری غده تیروئید است.

نوبت به بررسی T3 رسیده است

در مواردی هورمون T4 با وجود پائین بودن هورمون TSH در حالت عادی باقی می ماند، به این ترتیب با بررسی T3 به نتیجه می رسیم، در برخی پرکاری های تیروئید میزان T4 در محدوده عادی و میزان T3 بالاتر از حد نرمال است و این حالت می تواند نشان دهنده پرکاری تیروئید باشد.

سطح بالای این هورمون می تواند علامتی برای بیماری خود ایمنی گریوز باشد.

جواب آزمایش تیروئید در بارداری

در زمان بارداری ممکن است سطح هورمونهای تیروئید تغییر کند و مادر باردار به کم کاری یا پرکاری تیروئید مبتلا شود این وضعیت یک هشدار و علامت خطر برای جنین است و باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه و آن را برطرف نماید، زیرا عوارض زیادی هست که می تواند بر روی جنین و مادر ایجاد کند، اگر باردار هستید همین الان این لینک را بزنید و مطلب مربوطه را به طور کامل مطالعه کنید.

در خانم های باردار TSH در سه ماهه اول از ۰.۲ – ۳.۹  و در سه ماهه دوم و سوم تا ۴.۱ رنج طبیعی محسوب می شود.

آزمایش تیروئید در نوزادان

زمانی که نوزادی متولد می شود مقدار این دو هورمون سنجش می شود چرا که کم کاری و یا پرکاری تیروئید در نوزادان اثر سوء زیادی را در رشد آنها می گذارد و باعث می شود تا با اختلالاتی مانند عدم رشد کافی رو به رو شوند.

آزمایش غربالگری تیروئید که در زمان تولد نوزاد از روز سوم تا روز پنجم از خون کف پای نوزاد صورت می گیرد در صورتی که نوزاد دچار مشکلی بوده باشد مرکز بهداشت به والدین اعلام می کند و اگر TSH نوزاد بالای ۵ بوده باشد آزمایش مجدد تکرار می شود اگر عدد بین ۵ تا ۱۰ باشد آزمایش غربالگری تکرار و اگر بین ۱۰ تا ۲۰ باشد نمونه خون سرمی گرفته می شود و در صورتی که این عدد بالای ۲۰ باشد اقدام به درمان می کنند.

در مادرانی که با هایپوتیروئیدی مواجه هستند مصرف دارو بسیار مهم است به این دلیل که از عوارض ممکن، برای کودک جلوگیری شود.

یک نکته مهم در تفسیر نتیجه آزمایش تیروئید

تفسیر نتایج یک آزمایش تیروئید به تنهایی نمی تواند تشخیص قطعی در یک بیماری تیروئید باشد با اینحال انجام چندین تست از جمله آزمایش خون برای غده تیروئید و غده هیپوفیز و در مواردی سونوگرافی و تصویربرداری تیروئید می تواند کوچکترین مشکل تیروئید را مشخص کند.

تفسیر نتیجه آزمایش تیروئید

به عنوان مثال پائین بودن میزان هورمون T4 می تواند نشانی برای بیماری غده تیروئید باشد و یا نشانه ای برای غیرعملکردی بودن غده هیپوفیز که تولید T4 را تحریک نمی کند و از آنجایی که غده هیپوفیز هورمون TSH ترشح می کند بالا بودن این هورمون در کنار پائین بودن میزان T4 نشانی برای بیماری غده تیروئید است و نه غده هیپوفیز

اگر هورمون T4 کم باشد و میزان هورمون TSH نیز کم تر از میزان طبیعی باشد نشان دهنده این است که احتمالا غده هیپوفیز در بیماری کمکاری تیروئید شما موثر بوده است و این دقیقا در روال درمان شما تاثیر گذار است، به این علت که غده هیپوفیز کنترل کننده سایر غدد بدن نیز هست و این کمکاری و یا عدم کارایی می تواند بر روی این غدد دیگر از جمله غدد فوق کلیه، بیضه ها و تخمان ها تاثیر بگذارد و همین طور در میزان رشد کودکان موثر است، بنابراین سیر درمان و محل های مورد بررسی متفاوت خواهد بود، از آنجایی که یکی از عوامل شایع در بیماری هیپوفیز وجود توده در آن است، ممکن است نیاز به جراحی و یا درمانهای دیگری برای برطرف کردن این تومور در توده هیپوفیز باشد.

برخی دیگر از آزمایشات تیروئید ( رایوایمونواسی )

علاوه بر آزمایشات روتین مانند آزمایش خون برای میزان هورمون ها و آنتی ژن ها در خون روشهای دیگری برای سنجش عملکرد تیروئید مطرح می شود، یکی از روشهایی که برای اندازه گیری میزان آنتی ژنها در نظر گرفته می شود آزمایش رایوایمونواسی است که به دلیل استفاده از تجهیزات تخصصی یک روش نسبتاً گران در آزمایشات پزشکی بوده و همچنین دارای حساسیت بالا می باشد، این روش توسط دکتر روزالین یالو و دکتر سولومون برسون ابداع شد و در سال ۱۹۷۷ جایزه نوبل پزشکی را برای این کشف بزرگ دریافت کردند.

آنالیز هورمونهای تیروئیدی و تفسیر نتایج آزمایش تیروئید

از مهمترین آزمایشات تشخیصی در بیماریهای تیروئید آزمایش خون است و در آن میزان هورمونهای T4، T3، TSH، TSI و دیگر هورمونها سنجیده می شوند، این روند بخش بزرگی از روند تشخیص و درمان در درمان بیماریهای تیروئید است.

با مقایسه سطح هورمونها پزشک می تواند به کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید و یا برخی دیگر از بیماریهای تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو و یا بیماری گریوز پی ببرد.

تفسیر نتیجه آزمایش تیروئید کمک می کند تا بیمار راحتتر بیماری خود را مدیریت کند و به این شکل نتایج بهتری از درمان دریافت کند.

تست تیروئید معمولا شش فاکتور خون مورد بررسی قرار می گیرد که در اینجا آمده است

کاربران گرامی به این موضوع توجه کنند که تفسیر نهایی آزمایش به عهده پزشک شماست و این مقاله جهت دانش شما و همچنین مدیریت بهتر در بیماریتان گردآوری شده است.

منبع : موسسه تیراد

خیریه سلام | موسسه حامیان سلامت کودکان