نقد و بررسی فیلم شاه کش

خلاصه داستان:

زنی در کوهستان از دنیا رفته و همسرش نیز در هتل نزدیکی کوه به سر می برد. مرد ناگهان تصمیم می گیرد تا افرادی را در هتل به گروگان بگیرد که…

کارگردان :

وحید امیرخانی : فارغ التحصیل رشته کارگردانی سینما از دانشگاه هنر تهران است و نخستین ساخته سینمایی « در مدت معلوم » نام داشت که با فروش قابل توجهی در گیشه های سینما مواجه شد. « شاه کش » دومین اثر سینمایی امیرخانی محسوب می شود.

نقد فیلم شاه کش :

در سال 1975 اثری به نام بعد از ظهر سگی (Dog Day Afternoon  (به کارگردانی سیدنی لومت با بازی آل پاچینو ساخته شد که یکی از بهترین آثار اکران شده در رسال مذکور بود. اثری که مخصوصاً بازی آل پاچینو بر میزان تاثیرگذاری آن در ذهن مخاطب افزوده بود. سالها بعد نسخه کپی شده آن فیلم تحت عنوان « آژانس شیشه ای » به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا در ایران اکران شد که آن فیلم نیز کماکان بهترین اثر در سینمای ایران با موضوع ” گروگانگیری ” محسوب می شود. « شاه کش » رویکرد مشابهی نسبت به آثاری که ذکر شد دارد اما اجرای عجیب و غریب ایده هایش آن را به یک ویرانه تمام عیار بدل کرده.

نخستین عاملی که باعث درک یک ضد قهرمان برای تماشاگر می شود، شناخت او و انگیزه هایش است. ما می دانیم که ضد قهرمان داستان در شرایط بحرانی به سر می برد و قصد دارد به خواسته هایش که عقلانی هم نیستند برسد، پس نیاز به ترسیم مسیری است که تماشاگر بتواند خود را در جایگاه او قرار دهد و با اعمال نه چندان هوشمندانه اش همراه شود. اما در « شاه کش » ابداً شخصیتی وجود ندارد که تماشاگر او را باور کند. مجموعه ای از افرادی که در فیلم حضور دارند، به حال خود رها شده و تنها باعث افزایش دقایق اثر شده اند.

ما هیچ اطلاعات مفیدی از شخصیت اصلی داستان نداریم. نمی دانیم دلیل اولیه اقدامات او چیست! آیا فوت همسر در کوه می تواند دلیل خوبی برای گروگانگیری در هتل باشد؟ « شاه کش » با چنین مقدمه ای آغاز می شود و در ادامه شخصیت ها و تیپ هایی به داستان اضافه می شوند که آنها هم سرگردان هستند و کارگردان هر از گاهی از دهان یکی از آنها دیالوگی خارج می کند که آن کلمات و موقعیت ها نیز فاجعه بار هستند و ارتباطی با کلیت اثر ندارند!

معمولاً در آثار تریلر معمایی، انتظار می رود که اثر در میانه راه اطلاعات مفیدی در اختیار تماشاگر قرار دهد تا حداقل نیمی از زمان از دست رفته فیلم جبران شود و جزئیات مهمتری در اختیارش قرار بگیرد. اما سازندگان نه تنها هیچ ایده ای برای بسط داستان عجیب و غریب فیلمشان برای مخاطب در نظر نگرفته اند، بلکه با تکیه بر شخصیت های بی اهمیتی که در نیمه اول معرفی شده اند، مجموعه ای از موقعیت های مضحک و باورنکردنی را پدید می آورند که این روزها به سختی می توان نمونه مشابه آن را حتی در آثار آماتور یافت.

این موقعیت ها به حدی بغرنج و ناامید کننده هستند که مایه بُهت و تعجب مخاطب خواهد شد. از خارج شدن شخصیت ها از مهلکه و بازگشت بی دلیل شان به هتل گرفته تا سربازی که گاهی می رود و گاهی باز می گردد تا منصور را بکشد و… همگی در راستای گنگ و نامهفوم ماندن هرچه بیشتر فیلمنامه بوده است که اثر را به اعماق بحران هل می دهد. تماشاگر هیچ ایده ای درباره شخصیت اصلی داستان یا همان ضد قهرمانش ندارد. مشخص نیست که او فردی آسیب دیده از بابت شنیدن خبر فوت همسرش است یا فردی روانی که سلامت عقل و روانش بطور کامل مورد تردید است! مشکل اصلی در اینجاست که ما حتی نمی دانیم همسرِ ضد قهرمان به چه دلیل از دنیا رفته است و ارتباطش با افرادی که گروگان گرفته شده اند چیست!

به همین جهت است که ما در میانه فیلم، اثر را به حال خود رها می کنیم چراکه هیچ شخصیتی در طول داستان ساخته نمی شود و سر جای خودش قرار نمی گیرد. شخصیت زنی که به داستان وارد می شود و به نکاتی درباره مرگ همسر مرد اشاره می کند، در نهایت زیر حرف های خودش می زند و تا انتها هم مشخص نمی شود که همسرش چه کرده و کجا بوده و به چه شکل از دنیا رفته و در آن سو، مشخص نیست که منصور هم از جان آدمهای داستان چه می می خواهد و به چه دلیل این افراد را در اطراف خو جمع کرده است! به این فستیوال سردرگمی باید موقعیت های عجیب و غریبی را هم اضافه کنید که در آن فردی با دست باز از درب خارج می شود و در سکانس بعد بدون هیچ توضیح مشخصی، با دست بسته به صحنه باز می گردد!

« شاه کش » حتی بازیهای بسیار بدی هم دارد و امیر وحیدخانی که یک اثر فاجعه بار دیگر به نام « در مدت معلوم » را هم در کارنامه هنری اش دارد، نتوانسته از بازیگران فیلم به خوبی بازی بگیرد. هادی حجازی فر که ظاهراً در یکی دو سال اخیر تمام پیشنهادهای سینمایی که به او ارائه شده را پذیرفته، در نقش اصلی فیلم ناامید کننده و نتوانسته درخششی داشته باشد و مهناز افشار نیز در فیلم کاری برای انجام دادن نداشته. دیالوگ های بعد و شخصیت پردازی بدتر، باعث شده که افشار نیز یکی از بازیهای بعد سالهای اخیر خودش را در فیلم به نمایش بگذارد.

« شاه کش » از آن دسته آثاری است که مشخص نیست به چه دلیل ساخته شده اند. معمولاً پیش از ساخته شدن هر فیلم سینمایی، یک تیم بازاریابی قدرتمند محتوا، بازار، تبلیغات و درصد فروش را بررسی می کنند تا سود دهی و آسیب پذیری اثر ارزیابی شود. اما مشخص نیست که فیلمی مانند « شاه کش » که در تمامی بخش های خود از کارگردانی گرفته تا بازیگری و تدوین دچار مشکل است، با چه متر و معیاری به سینما آمده و اصولاً قرار است چه میزان فروشی را تجربه کند تا بتواند هزینه خودش را جبران کند؟ به نظر می رسد که سازندگان « شاه کش » خیلی کاری به سینما نداشته اند و تصمیم گرفته اند دورهمی اثری را روانه سینما کرده باشند تا از بیکاری درآمده و حالی عوض کرده باشند!

منتقد : میثم کریمی                                                      

سایت ” مووی مگ “

نام فیلم : شاه کش

کارگردان : وحید امیرخانی

فیلمنامه : –

تهیه کننده : عباس نادران

مدیر فیلمبرداری: علیرضا قاضی

بازیگران :

مهناز افشار

هادی حجازی فر

مجید صالحی

و…