نقد و بررسی فیلم سکوت ( Silence )

« سکوت » براساس رمانی به همین نام به قلم شوساکو ایندو ساخته شده است. از این رمان مشهور ژاپنی تاکنون دو اقتباس سینمایی انجام شده که اولی به کارگردانی ماساهیرو شینودا در سال 1971 و دومی در سال 1994 توسط ماریو گریلو بوده است. « سکوت » یکی از آثار مورد علاقه مارتین اسکورسیزی بود که از سه دهه پیش تاکنون قصد ساختنش را داشت اما هربار به دلایل متفاوتی از جمله بحث های مالی و زمانبندی، ساخت این اثر میسر نگردید. اسکورسیزی در نهایت پس از ساخت « گرگ وال استریت » با خود عهد کرد که تا زمان ساخته شدن « سکوت » هیچ پروژه سینمایی را نپذیرد. او برای رسیدن به خواسته اش هیچ دستمزدی برای ساخت این فیلم دریافت نکرد و بازیگران مشهور فیلم هم حاضر شدند با مبلغ بسیار پائین تر از آنچه که معمولاً دریافت می کنند در این فیلم بازی کنند

داستان فیلم در قرن هفدهم میلادی روایت می شود. در این دوران کلیسای لیسبون تصمیم می گرد دو کشیش جوان و معتقد خود به نامهای رودریگوئز ( آندرو گارفیلد ) و گارپ ( آدام درایور ) را مامور کند تا به کشور ژاپن سفر کنند و از سرنوشت کشیش فریرا ( لیام نیسن ) مطلع شوند. فریرا کشیشی بوده که گفته می شود هم اکنون به آئین بودایی درآمده اما دو کشیش جوان به چنین چیزی اعتقاد ندارند. با اینحال ورود این دو کشیش به ژاپن اتفاقات عجیب و خشنی به همراه دارد که…

اسکورسیزی در دوران فیلمسازی خود ثابت کرده که همواره به سوژه های مذهبی علاقه مند است و بدش هم نمی آید که بتواند از مذهب به عنوان خرده داستان در فیلمهایش و یا حتی جریان اصلی ( مانند فیلم « آخرین وسوسه مسیح » ) استفاده نماید. وی پس از سالها تصمیم گرفته تا اینبار به موضوعی کاملاً مذهبی در فیلم « سکوت » بپردازد که قرار است تقابلی میان اندیشه و ایمان باشد؛ جایی که می بایست سرسختی انسان مورد آزمایش قرار گیرد تا ایمان او سنجیده شود.

دریا در اثر جدید مارتین اسکورسیزی نقش مهمی داشته است. اسکورسیزی با هوشمندی در موقعیت های مختلف داستان نمایی از دریا را به تصویر کشیده تا آرام و طوفانی بودن آن را به نمایش بگذارد و از این طریق، وضعیت شخصیت های داستان را بازگو نماید. دریایی که باشکوه و اغلب آرام است و می توان به دل آن زد اما این دریا روی دیگری هم دارد و آن زمانی است که طوفانی و سهمگین است و تمام افراد سعی دارند از آن فرار کنند و کسانی هم که موفق به فرار نشوند، قطعاً از مهلکه جان سالم به در نخواهند برد.

دو کشیش فیلم « سکوت » نیز چنین وضعیتی دارند. در ابتدای فیلم آنها در آرامش مطلق و قدرت و ایمان کامل پا به ژاپنی می گذارند که در یکی از خشن ترین دوره های تاریخ خود به سر می برد و برای معتقدین مسیحیت می تواند یک جهنم کامل را تداعی کند. در این دوران شوگان در ژاپن ” مسیحیان پنهان ” را شناسایی کرده و بدترین شکنجه های انسانی را بر آنان روا می دارند. اسکورسیزی بطور بی رحمانه ای این شکنجه ها را در تاثیرگذارترین قاب های سینمایی به تصویر کشیده است. لحظاتی که با خشونت کامل همراه است و شاید تماشای اثر را تا حد زیادی برای مخاطب دچار مشکل کند.

مجموعه خشونت هایی که در فیلم به تصویر کشیده شده اند در نهایت دو کشیش اصلی داستان را به نقطه ای سوق می دهند که در تضاد کامل با وضعیت اولیه شان می باشد. آنها که متعصب بودند، این سوال را در مقابل دیدگان خود می بینند که چرا پاسخی برای این حجم از خشونت وجود ندارد. مسیحیان در این منطقه به آتش کشیده می شوند یا به راحتی سرشان از بدنشان جدا می شود. در این وضعیت کشیش ها به دلایل سکوت پروردگارشان می اندیشند و پایه های تنزل ایمانشان شکل می گیرد. این در حالی است که کشیش فریرا که در پی سرنوشت آن هستند ظاهراً قبلاً با چنین پرسشی مواجه شده بوده است. اسکورسیزی مشخصاً اینبار قصد داشته تا تقابل انسان با درون خودش را یادآوری کند. جایی که ایمان افراد در شرایط وحشتناک به آزمایش گذاشته می شود و این سوال مطرح می شود که چرا می بایست میان آئین ها یکی انتخاب شود و اصلاً تفاوت آنها در چیست؟

« سکوت » از حیث تکنیک های سینمایی نیز اثری قابل ستایش است که امضای مارتین اسکورسیزی را پای اثر دارد. در روزهایی که آثار سینمایی رفته رفته قاب بندی های تلویزیونی به خود گرفته اند، اسکورسیزی نماهای دور و عریض با جزئیات فراوان و رعایت اصول زیبایی شناسی را به کار گرفته تا تماشاگر غرق در داستان و موقعیت هایی شود که اگرچه خوشایند نیستند و حال او را خوب نمی کنند، اما به شدت سینمایی و جذاب و البته تاثیرگذار هستند.

بازیگران « سکوت » بازیهای بسیار خوبی از خود به نمایش گذاشته اند و البته انتخاب شان توسط اسکورسیزی به اندازه کافی در ماه های اخیر تعجب برانگیز بوده است. اندرو گارفیلد که سال بسیار خوبی را با « ستیغ اره ای » و حالا « سکوت » پشت سر گذاشته، بازی قابل توجهی از خود به نمایش گذاشته است. با اینحال به نظر می رسد که می شد انتخاب های بهتری هم برای نقش رودریگوئز داشت. آدام درایور دیگر بازیگر فیلم است که وزن بسیاری هم برای حضور در این پروژه کاهش داده و بازی تاثیرگذاری هم از خود به نمایش گذاشته است. درایور رفته رفته در حال تبدیل شدن به یک ستاره در سینماست و به نظر می رسد روند صعودی دوران حرفه ای وی ادامه داشته باشد. لیام نیسن هم که تماشای او در نقش های اکشن به امری متداول برای مخاطبین سینما مبدل شده، در نقش کشیش فریرا بازی تاثیرگذاری از خود به نمایش گذاشته است. اما فیلم یک بازی تماشایی هم دارد که متعلق به ایسی اوگاتا است که اگر خوش شانس باشد می تواند نامش در لیست نامزدهای اسکار هم قرار بگیرد.

« سکوت » قطعاً یکی از بهترین آثار سینمایی در سال جاری است که مختص به سینماست و اختصاصاً برای پرده عریض سینما ساخته شده است. فیلم جدید مارتین اسکورسیزی اینبار تماشاگرش را به جای تماشای دنیای بزهکارانه انسانها در « گرگ وال استریت » ، به تماشای وجود داخلی خودشان می نشاند و سوالات بسیاری را در ذهن او ایجاد می کند تا ایمانشان را مورد چالش قرار دهد. تماشای « سکوت » می تواند پاسخ های متفاوتی از مخاطب دریافت کند که ارتباط مستقیمی به اعتقاد او خواهد داشت.

منتقد : میثم کریمی

سکوت : Silence

کارگردان : Martin Scorsese

نویسنده : Jay Cocks ، Martin Scorsese

بازیگران :

Andrew Garfield…Rodrigues

Adam Driver … Garrpe

Liam Neeson … Ferreira

Tadanobu Asano … Interpreter

رده سنی : R ( مناسب برای افراد بالای 17 سال)

ژانر : درام         

زمان : 161 دقیقه