شیرینی‌های سنتی استان همدان

استان همدان، یکی از مناطق گردشگری کشور به شمار می‌آید که علاوه بر آثار تاریخی و عمارات و بناهای برجای‌مانده از ایران کهن، از غذاها و شیرینی‌های محلی و سنتی بی‌نظیری برخوردار است که می‌توان برای اکثر آن‌ها قدمتی بالغ بر چندین قرن را تخمین زد. با چه نیوز همراه باشید تا با برخی از این شیرینی‌های لذیذ و سنتی استان همدان آشنا شوید.

همانگونه که می‌دانید، استان زیبای همدان بواسطه‌ی بافت تاریخی و حضور عمارات و بناهایی همچون: کاروانسرای تاج‌آباد، حمام‌قلعه، گنبد علویان، کلیسای گریگوری استپان و بسیاری دیگر از آثار تاریخی مهم و ارزشمند کشور، از شهرتی جهانی برخوردار است. مردم این خطه از ایران، با فرهنگی غنی و آداب و رسومی جالب و دوست‌داشتنی روزگار می‌گذرانند. همچنین پیروی از رژیم غذایی متنوع و سالمی که می‌توان حضور برخی از شیرینی‌ها و غذاهای بومی و سنتی استان را به صورت کاملا ملموس و پررنگ احساس کرد، از دیگر ویژگی‌های منحصر به‌ فرد فرهنگ مردم این سرزمین قلمداد می‌شود. در مقاله‌‌های مربوط به غذاهای سنتی استان همدان، به معرفی برخی از معروف‌ترین و رایج‌ترین غذاهای سنتی این استان پرداختیم. در این مقاله قصد داریم تا مشهورترین شیرینی‌های سنتی و بومی را نیز به شما عزیزان معرفی کنیم.

طبق اظهارات کارشناسان تغذیه و سلامتی در استان همدان، به نظر می‌رسد تعداد بیشماری از انواع شیرینی‌های بومی و سنتی در این منطقه از کشور تهیه و طبخ می‌شود که برخی از آن‌ها به ثبت ملی و جهانی رسیده‌ است. از جمله‌ شیرینی‌ها و نان‌های طبخ شده در این استان می‌توان به کماج، انگشت‌پیچ، حلوا زرده، شیرمال، برساق، شیره‌ی معروف ملایر، باسلوق، سوجوق، پیکه چوک، نان نارگیلی و بسیاری دیگر نام برد که هر کدام علاوه بر قدمت، از تاریخچه‌ای جالب و شنیدنی برخوردار‌‌ند.

کماج

خوراکی‌های مصرفی در هر منطقه، نشات‌ گرفته از فرهنگ و آداب غذایی ساکنین آن منطقه است. در استان همدان، تنوع جالب و بی‌نظیری از انواع خوراکی‌های بومی و سنتی تهیه و طبخ می‌شود که در نوع خود جالب و مطبوع است. نان کماج همدان، یکی از معروف‌ترین و در عین حال محبوب‌ترین شیرینی‌های مصرفی این استان به شمار می‌آید که طبق گفته‌ی متخصصان تغذیه و مسئولان این خطه از کشور، همراه برخی دیگر از شیرینی‌های بومی و سنتی، به ثبت ملی رسیده‌ است. بانوان و مادران هنرمند استان همدان، با ترکیب موادی همچون: آرد، آب، تخم‌مرغ، روغن مایع، خمیرمایه‌ی فوری، شکر، نمک، گردو، کره، پودر دارچین، شیر، کنجد و در صورت تمایل مقداری شکلات به تدارک این شیرینی‌ منحصر به‌ فرد بومی می‌پردازند. نوشیدن فنجانی چای داغ، در هوای سرد زمستان به همراه نان کماج اصل همدان، بسیار مطبوع و خوشایند به نظر می‌رسد. پیشنهاد می‌کنیم هنگام سفر به این سرزمین زیبا و کهن ایران زمین، پس از بازدید از آثار تاریخی، خوردن این خوراکی لذیذ و خوش‌عطر را فراموش نکنید.

انگشت‌ پیچ

ایام ماه مبارک رمضان، بهترین فرصت برای تهیه و طبخ غذاها و شیرینی‌های سنتی و بومی توسط بانوان و مادران هنرمند جای‌جای کشور خواهد بود. عطر و بوی انواع آش، حلیم، شیرینی و نان‌های محلی توفیقی است گران که هنگام افطار بسیار اشتهاآور و دلپسند به نظر می‌رسد. انگشت‌پیچ همدان، ازجمله شیرینی‌های سنتی و کهن این استان به شمار می‌آید که از قدمتی بیش از یک‌قرن برخوردار است. این خوراکی لذیذ بومی، غالبا در ایام ماه مبارک رمضان تهیه و مورد استفاده‌ی اعضای خانواده قرار می‌گیرد. آشپزها و بانوان این خطه از کشور، با استفاده از مواد اولیه‌ای مانند: شکر، گلاب، سفیده‌ی تخم مرغ، جوهرلیمو و آب، این خوراکی لذیذ و خوشمزه را طبخ می‌کنند. علت نام‌گذاری این خوراکی معطر به انگشت‌پیچ، ویژگی کش‌آمدن آن هنگام مصرف است. چرا که در گذشته، استفاده از قاشق برای میل کردن مواد غذایی مرسوم نبوده و آن‌ها برای مصرف غذاهای خود از انگشتان دست استفاده می‌کردند. مردم استان همدان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و هنگام خوردن این معجون منحصر به‌ فرد، آن‌ را به دور انگشتان خود پیچیده و سپس به میل کردن می‌پرداختند. خوشبختانه انگشت‌پیچ نیز در کنار کماج مخصوص استان همدان، به ثبت ملی رسیده است.

حلوا زرده‌ی همدان

تنوع بی‌نظیری از انواع حلوا در رژیم غذایی مردم استان‌های کشور تهیه و مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خوراکی مقوی و لذیذ که از خاصیت غذایی زیادی برخوردار است، یکی از محبوب‌ترین شیرینی‌های مصرفی مردم سراسر کشور به شمار می‌آید که با توجه به اقلیم و ذائقه‌ی مردم آن ناحیه، از مواد اولیه‌ی متفاوت و سبک تهیه‌ی ویژه‌ای تهیه می‌شود. اما آنچه در تمامی این خوراکی‌های بومی و اصیل ایرانی مشترک است، استفاده از روغن و آرد است که تقریبا بافت اصلی حلوا را تشکیل می‌دهد. حلوا زرده‌ی اصیل و ناب استان همدان، دسری است لذیذ، منحصر به‌ فرد و بسیار پرطرفدار که با وجود شباهت‌هایی از لحاظ ظاهری و طعم، از سبک تهیه و مواد اولیه‌ی متفاوتی برخوردار است. مردم استان همدان با ترکیب موادی همچون: زرده‌ی تخم‌مرغ، شکر، نشاسته، گلاب، زعفران و روغن، حلوا زرده‌ی معروف همدان را تهیه می‌کنند. جالب است بدانید که این خوراکی سنتی نیز به ثبت ملی رسیده است. از نکاتی که می‌توان در مورد این دسر لذیذ بیان کرد، مصرف آن به صورت سرد است که طعمی فوق‌العاده را در خاطرتان بر جای خواهد گذاشت. همچنین می‌توانید از سفیده‌های تخم‌مرغ‌های مصرفی، برای تهیه‌ی انگشت‌پیچ یا شیرینی‌پفکی گردویی استفاده کنید. نوش جان…

نان شیرمال

نان به دلیل داشتن مواد مغذی و مفید، یکی از پرمصرف‌ترین ماده‌ی غذایی در رژیم غذایی مردم سراسر جهان بویژه کشور ایران به شمار می‌آید. تنوع غذاهایی که با نان مصرف می‌شوند، بسیار زیاد و در نوع خود منحصر به‌ فرد محسوب می‌شود. اما می‌توان این خوراکی مقوی و دوست‌داشتنی را به عنوان غذایی کامل در نظر گرفت و بخشی از برنامه‌ی غذایی روزانه‌ی خانواده را به مصرف آن اختصاص داد. انواع نان‌های محلی و سنتی که در استان‌های مختلف کشور تهیه و طبخ می‌شود، علاوه بر طعم و عطری دلنشین، بیان‌کننده‌ی بخشی از آداب و فرهنگ غذایی مردم آن سرزمین را منعکس می‌کند که دربرگیرنده‌ی عادات غذایی و ذائقه‌ی متفاوت نواحی مختلف کشور خواهد بود. خوشبختانه در سراسر کشور، نانی مخصوص و بومی آن ناحیه، توسط بانوان کدبانو و آشپزهای هنرمند طبخ می‌شود که برخی از آن‌ها نه تنها به ثبت ملی رسیده، بلکه در جهان نیز شناخت شده و از طرفداران بسیاری برخوردار است. نان شیرمال استان همدان، خوراکی بومی و سنتی این خطه از کشور بوده که در انواع مختلف در بسیاری از نقاط کشور، تهیه و طبخ می‌شود. البته حضور تعداد بیشماری از انواع سنتی این شیرینی لذیذ در استان‌های دیگر نیز بیان‌کننده‌ی محبوبیت و مصرف فراوان آن خواهد بود. مادران و بانوان هنرمند استان همدان با ترکیب آرد، گردو، کشمش، تخم‌مرغ، شیر، ماست، روغن، کره، کنجد و نمک، این خوراکی پرطرفدار را تهیه و لحظاتی شیرین و خاطره‌انگیز را برای افراد خانواده‌ی خود رقم می‌زنند.

باسلوق

ایام نوروز و شب یلدا، از جمله زمان‌هایی است که خانم‌های کدبانو و هنرمند ایرانی، به طبخ و تهیه‌ی شیرینی‌های لذیذ و سنتی می‌پردازند. در برخی از مناطق کشور، مانند استان قزوین، عطر و بوی تنوع بی‌نظیری از خوراکی‌های بومی و محلی، سراسر کوچه و محله را فرا گرفته و پیشاپیش، رسیدن سال نو و بهار دل‌انگیز را به مردم کوچه و بازار نوید می‌دهد. استان همدان نیز مانند سایر مناطق کشور، با شروع آخرین ماه سال و نزدیک شدن به روزهای مطبوع و دلپسند سال جدید، علاوه بر زدودن گرد و غبار از دل و آشیانه‌ی خود، به طبخ و تهیه‌ی شیرینی‌های محلی و بومی شهر خود پرداخته و نمونه‌های بی‌نظیری از شیرینی‌های غرب ایران را به نمایش می‌گذارند. باسلوق یکی از خوراکی‌های اصیل و بومی این استان بوده که در مناطق دیگری از جمله مراغه و اراک نیز به عنوان شیرینی محلی طبخ و مصرف می‌شود. آشپزها و بانوان کدبانوی این خطه از کشور در اواسط ماه آذر با ترکیب موادی همچون: شیره‌ی انگور (دوشاب)، نشاسته، مغز بادام، مغز گردو، هسته‌ی زردآلو و برخی از ادویه‌های مورد نیاز، به تهیه‌ و تدارک این شیرینی بومی مشغول می‌شوند تا در ایام نوروز مورد مصرف و پذیرایی از میهمانان خود قرار دهند.

برساق

نوع دیگری از نان‌های سنتی ایران برساق نام دارد که در بسیاری از استان‌های کشور بویژه همدان، لرستان، کرمانشاه و ایلام تهیه و طبخ می‌شود. این نان محلی، بسیار لذیذ و خوش‌طعم بوده و طرفداران بسیاری را در سراسر ایران از آن خود کرده‌ است. پر واضح است که علاوه بر مواد اولیه‌ی تشکیل دهنده، سبک و روش تهیه‌ی برساق‌های محلی مناطق مختلف کشور با یکدیگر متفاوت بوده و همین امر سبب شده است تا بسیاری از استان‌های ایران، این نان را بخشی از خوراکی‌ها و شیرینی‌های سنتی منطقه‌‌ی خود قلمداد کنند. در استان همدان بانوان و مادران خوش‌ذوق با ترکیب موادی مانند: آرد، شکر، روغن، تخم‌مرغ، شیر، نمک و ادویه‌ به تهیه‌ی خمیر اولیه‌ی آن پرداخته و پس از آن درون روغن سرخ می‌کنند.

 نان نارگیلی

نان نارگیلی یکی دیگر از شیرینی‌ها و خوراکی‌های محبوب و پرمصرف در استان همدان به شمار می‌آید. طعم و عطر فوق‌العاده‌ی نارگیل همراه با فنجانی چای تازه‌دم و خوش‌عطر بسیار مطبوع و دلنشین خواهد بود. طبخ انواع شیرینی‌های بومی و سنتی لذتی است دلپسند که در کنار لبخند زیبا و گرمای دوست‌داشتنی جمع خانوادگی، کامل‌تر و خاطره‌انگیزتر جلوه می‌کند. مردم استان همدان با استفاده از نارگیل پودر شده، آرد سبوس‌دار (می‌توان از آرد سفید نیز استفاده کرد)، شکر (درصورت تمایل می‌توان پودر قند را جایگزین شکر کرد)، نمک، گلاب و تخم گشنیز به تهیه‌ی این نان سنتی و بومی خوشمزه و خوش‌‌عطر می‌پردازند.

بررسی و معرفی تمامی شیرینی‌ها و خوراکی‌های بومی و سنتی استان همدان، امری است که مستلزم چندین مقاله‌ خواهد بود. بنابراین در ارائه‌ی این مقاله سعی شد تا به معرفی و بررسی معروف‌ترین و در عین حال پرمصرف‌ترین شیرینی‌های سنتی استان همدان بپردازیم. منتظر نظرات گرم و سازنده‌ی شما عزیزان در ارائه‌ی هرچه بهتر این قبیل مقالات هستیم.